Paylaş
Tüm Sayılar      2025      Sayı 240 – Haziran 2025      Çanakkale Apartmanı: Bir Hatıranın Sessiz Mimarisi

Çanakkale Apartmanı: Bir Hatıranın Sessiz Mimarisi


Büyükada’dan Çanakkale’ye Uzanan Onurlu Bir Ömür

1891’de Kayseri’nin Develi ilçesine bağlı Aygösten Köyü’nde doğan Rum asıllı Türk vatandaşı Yuvan Yuvanoğlu, toprağı eken elleriyle bir gün uzak cephelerde vatanı savunmaya koştu. Henüz yirmi dört yaşındayken, çiftçilik yaptığı köyünü geride bırakıp Çanakkale’ye gitti. Silahların değil, yüreğin konuştuğu savaşta, ismi tarihin görünmez sayfalarına cesaretle kazındı. O, savaş meydanlarında isimsiz kalan binlerce askerden sadece biriydi.

1915’te İngiliz ve Fransız donanmalarının başlattığı saldırılarda Seddülbahir’de mevzilenen Yuvanoğlu, göğüs göğüse çarpışmalarda ağır yaralandı. Vücudu ve sağ bacağı süngü darbeleriyle parçalandı. Haydarpaşa Askerî Hastanesi’nde geçen dokuz uzun ayın sonunda, bacağı önce diz altından kesildi; ancak kangren ilerleyince kesik kalçaya kadar çıktı. O ise yine de yaşama tutundu. O günden sonra herkes onu “Gazi Yuvan” olarak andı.

Dededen Torunlara Taşınan Miras

1961 yılında hayata veda eden Yuvan Yuvanoğlu’nun torunları, Diş Hekimi Todori Yuvanoğlu (84) ve Kimya Mühendisi Yani Yuvanoğlu (75), dedelerinin hatırasını ömürleri boyunca yaşattılar. Her fırsatta onun hikâyesini anlattılar:

“Tarih dedemizle şekillendi demiyoruz, ama onun mücadelesi bu tarihin içindeydi. Bize bıraktığı ruh, bir milletin ortak mirasıdır.”

Bir Vasiyetin Taşa Kazınan Hâli: Çanakkale Apartmanı

Savaş sonrası köyünden İstanbul’a göç eden Yuvan Yuvanoğlu, Gedikpaşa’da deri ticaretiyle uğraşırken, eşinin sağlık sorunları nedeniyle ailesiyle birlikte Büyükada’ya taşındı. Kendisiyle 1 Haziran 2025’te yaptığım görüşmede, torunu Todori Yuvanoğlu elli altı yıl önce ayrıldığı İstanbul’un Türkçesi’ni hâlâ büyük bir netlikle konuşuyordu. Aşağıdaki satırlar, bu görüşmeden alınan notlardır:

“Büyükannemin bir akciğer rahatsızlığı varmış. Doktor, Yakacık’taki hastaneye yönlendirmiş. Sonra temiz havası için Büyükada’ya taşınmışlar. İlk olarak İsa Tepesi civarında oturmuşlar. Büyükannem iyileşince aşağı inip Çınar Caddesi’nde, bugünkü Çanakkale Apartmanı’nın olduğu evi satın almışlar. Dedem dindar bir adamdı; her sabah tek bacağıyla Aya Yorgi Kilisesi’ne yürüyerek çıkar, ada halkının takdirini toplardı. Bu yüzden ona ‘Hacı Yuvan’ derlerdi.”

Todori Yuvanoğlu anlatıyor:

“Bir gün babama, ‘Ben bu vatan için bacağımı verdim, Çanakkale’nin adı unutulmasın. Bu evi apartmana dönüştürelim ve adını Çanakkale Apartmanı koyalım’ dedi. 1962-63 yıllarında bu vasiyet yerine getirildi. Komşuları olan Yüksek Mimar Niko Nikolaydis’in tasarımıyla apartman Çınar Caddesi 47 numarada yükseldi.”

Bir Gece, Bir Bayrak, Bir Direniş

1955’teki 6-7 Eylül Olayları sırasında Büyükada’daki Yuvanoğlu ailesi de tehdit altındaydı. Ancak o gece, Gazi Yuvan’ın cesareti bir kez daha sahneye çıktı. Torunu şöyle anlatıyor: “Dedem balkona çıkıp altı metrelik bir Türk bayrağını açtı. Kalabalıktan biri bağırdı: ‘Bu ev Çanakkale gazisi Hacı Yuvan’ın evidir, kimse dokunmayacak!’ O an hem korktuk, hem de tarifsiz bir gurur yaşadık.”

Cumhuriyet Törenlerinde Bir Gazi

Atatürk’e büyük bir sevgiyle bağlı olan Yuvan Yuvanoğlu, her Cumhuriyet Bayramı’na göğsündeki gazi rozetiyle katılırdı. Tören alanına askerî ciple götürülür, halkı selamlardı. Torunu Yani Yuvanoğlu şöyle anlatıyor:

“Dedem bizlere hep Anıtkabir’i ziyaret etmemizi, Atatürk’ü çocuklarımıza anlatmamızı söylerdi. Bize bıraktığı en büyük miras, bu bilinçtir.”

Zorluklar ve Göç: Torunun Anıları

Todori Yuvanoğlu, Çanakkale Apartmanı’nın sol giriş katındaki dairede sekiz yıl yaşadı. İstanbul Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi’nden mezun olduktan sonra, yedek subay olarak Kırklareli’nde askerlik yaptı. Ancak bir astsubayla yaşadığı sorun nedeniyle 1969’da Türkiye’den ayrılmak zorunda kaldı.

“Önce İngiltere’ye, sonra Atina’ya yerleştim. Yaklaşık on beş yıl önce İstanbul’a gelip Büyükada’da dedemin mezarını ziyaret ettim. Çanakkale Apartmanı ve Büyükada, içimde bir sızı ama aynı zamanda büyük bir gurur.”

Bir Ailenin Ruhu: Façyo Lokantası’nın Kuruluşu

Yuvan ailesinin tarihinde önemli bir başka durak da Façyo Lokantası oldu. Büyükadalı Façyo kardeşler arasında çıkan bir anlaşmazlıkta arabuluculuk yapan Petro Yuvanoğlu, daha sonra ortak olarak bu meşhur lokantayı devraldı. Façyo kardeşlerden Koço ile birlikte Harbiye’de bir şube daha açtılar. Koço Atina’ya göçerek orada bir Façyo Lokantası kurdu. Petro Yuvanoğlu ise Tarabya’da yeni bir şube açarak restoranı büyüttü.

Hey Vatandaş! Başını Kaldır ve Bak…

Çanakkale Apartmanı’nın önünden her gün yüzlerce kişi geçiyor. Ancak çok azı başını kaldırıp bu yapının taşıdığı anlamı fark ediyor. Bu yazı, o sessiz binaya bakarken içimizde bir şeylerin kıpırdaması, geçmişle yeniden bağ kurmamız içindir.

Yuvan Yuvanoğlu’nun yaşamı, farklı kökenlerin aynı vatan sevgisinde birleşebileceğinin güçlü bir kanıtıdır. Onun hikâyesi sadece geçmişe değil, bugüne ve yarına da ilham olur.


Referanslar:

Adil Bali – Todori Yuvanoğlu ile Görüşme (1 Haziran 2025)

Sabah Gazetesi, Erhan Öztürk Röportajı (18.03.2013)

Fotoğraflar: Sabah Gazetesi, Mehmet Aras, Facebook Sayfası, Aile Arşivi, Adil Bali

Copyright © ADİL BALİ

İZİN ALMADAN VE KAYNAK GÖSTERİLMEDEN KULLANILAMAZ


Yayınlanma Tarihi: 10 Haziran 2025  /  Son Güncellenme: 10 Haziran 2025


Bu yazı hakkında yazarımıza ve editörlerimize iletmek istedikleriniz mi var?
Aşağıdaki formu kullanarak kendisine ulaşabilirsiniz.
(Bu formdaki bilgiler, yazarımız ve editörlerimizin mail adreslerine iletilecektir.)


Çerezleri Yönetin!

Sitemizde sizlere daha iyi hizmet verebilmek, güvenlik ve sizi tanımak adına çerezler kullanmaktayız, detayları öğrenmek için buraya tıklayabilirsiniz.

Gizlilik Politikanızı ve KVKK Aydınlatma metnini okumak için buraya tıklayınız.

Eğer sitede gezinmeye devam edersiniz politikamızı onaylamış sayılacaksınız.