1940 Mayıs ayında Avrupa’da savaşın genişlediğini ve neredeyse yaşlı kıtanın tamamına yayılma eğilimi gösterdiğini görüyoruz. Almanya bir yandan kuzeyde Norveç topraklarına ve limanlarına yönelik harekâta başlıyor. Hemen arkasından Hollanda ve Belçika’ya yönelik işgal girişimleri geliyor. Ay sonuna doğru Alman kuvvetlerinin bu ülkelerdeki muharebelerde önemli ilerlemeler kaydettiğini görüyoruz. Öte yandan, İtalya’nın savaşa dâhil olması yönünde belirtiler de artıyor. Bir yandan İtalya içinde savaşa katılma konusunda yoğun baskılar gözlenirken, diğer taraftan donanmanın büyük bir bölümünün On İki Ada’da üsleneceğine ilişkin haberler alınıyor.
Savaşın böylesine yayılması karşısında Türkiye’de de gelişmelerin dikkatle ve kaygıyla izlendiği anlaşılıyor. Türk hükümeti izlemekte olduğu tarafsızlık ve savaşa katılmama politikasını devam ettirmekte kararlı görünüyor. Ancak savaşın yol açtığı ekonomik sıkıntılar ülke çapında bazı malların piyasadan yok olmasına ve pek çok üründe de çok ciddi fiyat artışlarına yol açıyor. Bu çerçevede daha önceki aylarda görülen kâğıt sıkıntısı nedeniyle gazetelerin sayfa sayılarını azaltma şeklindeki tedbirler giderek artarak devam ediyor. 1940 Mayıs’ının sonunda gazetelerin sayfa sayılarının sınırlanmasına ilişkin bir kararname hazırlanırken gazete yöneticileri kendi aralarında anlaşarak her gazetenin sayfa sayılarını belirliyorlar.
Bu gelişmelere bağlı olarak, gazetelerde Adalar ile ilgili haberlerde de azalma gözleniyor. Sayfiye mevsimi yaklaşırken Adalar’da kiralık ve satılık konut ilanlarının gazetelerde çoğaldığını izliyoruz. Buna bağlı olarak kira tutarlarının çok yükseldiğine ilişkin haberler de yoğunlaşıyor. Yüksek kira talep edenlerin Milli Korunma Kanunu çerçevesinde cezalandırılmasına dair önlemler de kira artışlarının önüne geçememiş görünüyor.
1940 Mayıs ayının gazetelerindeki gezimize buyurun…
Türk gazeteleri bugünden itibaren sayfalarını tahdid ettiler, bunun iki sebebi var, birincisi Türk parasını korumak tır, fakat ikinci sebeb daha mühim: Elde kâğıd kalmadı, getirtmek imkânı da azaldıkça azaldı.
Muharebeden evvel kilosunu takriben 9 kuruşa alıyorduk. Muharebenin ilânını takib eden ayda fiat 18 kuruşa çıktı, derken 27 yi buldu. Hiç olmazsa istediğimiz kadar bulabilsek, hayır o da yok.
Dünya ahvali karıştığı sıralarda:
Bu ·vaziyette dün yapılan hesapların bugünkü vaziyete uyacağına, bugün yapılan hesabın da yarın doğru çıkacağına:
İSTER İNAN, İSTER İNANMA!
Son Posta, 18 Mayıs 1940, Cumartesi
Adalarda birkaç sene evvel katranlanan yollardan bir kısmı bozulmuştur. Belediye bunların yeniden katranlanmasına karar vermiştir. Evvelâ Büyükada ile Heybelinin yolları katranlanacak, bundan sonra Kınalı ve Burgaz adalarına sıra gelecektir.
Belediye, yaz münasebetiyle Adaların gördüğü rağbeti nazarı dikkate alarak bu inşaata ehemmiyet vermiştir. Bundan başka Burgaz adasının bozulan rıhtımı da bu sene tamir edilecektir. Adalarda. hususile Büyükadada köşklerden çoğu şimdiden kiralanmıştır.
Belediye evvelce Adalardaki binek arabalarını kaldırmak istiyordu. Bu suretle beygir ahırlarının meydana getirdiği sineğe nihayet verilecekti. Fakat ahvali hazıra dolayısile buna imkân bulunamamıştır. Yaz mevsiminin yaklaşması üzerine Büyükadanın su aboneleri de çoğalmağa başlamıştır.
Akşam, 20 Mayıs 1940, Pazartesi
Ada yollarının yeniden katranlanmasına karar verilmiş.
Birkaç sene evvel meşhur olan bir şarkı vardı:
“Adaların ıssız tenha yolları”
“Boynuma dolandı yârin kolları”
Bu yaz, şarkının ikinci mısraını değiştirerek söyliyebileceğiz:
“Adaların ıssız tenha yolları”
“Katrana boyandı yârin kolları”
Şarkıdan birkaç mısra daha hatırladım:
“Adalardan bir yâr gelir bizlere”
“Aman allah gözlere bak gözlere”
“İpek te çorap varsın düşsün dizlere”
Burada da üçüncü mısraı değiştirebiliriz
“Yoldaki katran varsın çıksın dizlere”
Meşhur bir söz vardır:
Bilhassa evinden kaçamak yapıp Adaya gidecek evli erkeklere tavsiye ederim:
İsmet Hulusi
Son Posta, 22 Mayıs 1940, Çarşamba
Denizyolları umum müdürlüğü, Adalar hattındaki bu seneki göç seferlerinin 25 mayıstan itibaren başlanmasına karar vermiştir. Göç seferleri her gün 11,30 da Büyükadaya müteveccihen Köprüden kalkacak, her adaya uğrıyacaktır. Adadan Köprüye 14,45 te kalkacak olan göç vapuru, Büyükadadan itibaren bütün adalara uğradıktan sonra doğru Köprüye gelecektir.
Akşam, 22 Mayıs 1940, Çarşamba
Büyükadada oturan karilerimizden Bayan Leylâdan aldığımız bir mektupta ev kiralarının geçen yıldakinden fazla kat’iyyen yükseltilemiyeceği hakkındaki koordinasyon heyetinin son kararından bahsolunarak maalesef bazı sayfiye yerlerinde kiraların ateş pahasına bulunduğu bildirilmekte ve:
Vilâyetimizin ve sayfiye yerlerindeki kaymakamlıkların henüz daha birçok evler tutulmadan bu hususta faaliyette bulunmalarını rica ederim, denilmektedir.
Son Telgraf, 19 Mayıs 1940, Pazar
Heybeliadada Demirtaş sokağında, manzara, elektrik, bol su, muntazam bahçe, 8 oda, 2 mut fak, maruf (Kuleli köşk) satılık ve kiralıktır. Köşke müracaat.
Akşam, 1 Mayıs 1940, Çarşamba
1050 metre murabbaı arazi üzerinde kuyu, sarnıcı biri ayrı olarak da 700 Uraya satllabilir. Beş ve dört odalıdır. İkisi de Hristos yolu üzerindedir. Gelenbevi ortaokulunda yazıcı Hulûsiye müracaat.
Akşam, 4 Mayıs 1940, Cumartesi
-Büyükadada Çarkıfelek caddesinde manzara ve iyi suyu ile meşhur Anfi Park gazinosu ve park içinde üçer odalı bol suyu bulunan iki ev kiralıktır ve müfrez arsalar satılıktır. İçindekilere veya tellâl Mihrana müracaat.
Akşam 8 Mayıs 1940 Çarşamba
Büyükadada iskeleye 2 dakika mesafede bir hol ve bir odadan ibaret bir evin birinci katı bir karı ve kocadan müteşekkil bir aileye veya tek bir şahısa mevsimlik olarak teşrinievvel sonuna kadar kiraya verilecektir. Ücret peşinen 75 liradır. Taliplerin Akşamda T. R. rümuzuna acilen mektupla müracaatları.
Akşam, 19 Mayıs 1940, Pazar
İskeleye 4 dakika mesafede kuyulu, çamlı bahçeli 7 odalı, arzu edilirse dört oda üzerine de müstakilen verilir. Müracaat 23133 telefon M. Kayadelen. Saat. 10 – 11 arasında.
Akşam, 31 Mayıs 1940, Cuma
Büyükadada işlek ve tanınmış bir lokanta taşraya gitmek mecburiyeti dolayısile acilen devren verilecektir. Müracaat Mercan Tığcılar No. 1/3.
Akşam, 15 Mayıs 1940, Çarşamba
Büyükadada bir kariimiz yazıyor:
Büyükadanın en kalabalık yeri, çarşısı olduğu halde burada su bulunmamaktadır. Bütün esnaf, bakkal, kasab, fırıncı, kazinocu ve diğer dükkâncılar istida ile Kaymakama müracaat etmişlerse de muvaffak olamamışlardır. Diğer taraftan da Belediye her gün dükkânları temiz tutmuyorsunuz diye bunlara ceza yazmaktadır.
Su idaresi, çarşıdan geçireceği su borusu için esnaftan bin yedi yüz lira istemiştir. Her dükkândan da ayrıca dükkân tesisatı hariç 80 – 100 lira taleb edilmektedir. Buna, esnafın bazıları razı olmuşlarsa da bu sefer de demir boru yok cevabını almışlardır. Halbuki, Nizamda, muhterem bir zatın köşküne su vermek için ana borudan iki yüz metre uzak bir yere su vermek için demi r boru tefriş edilmektedir. Böylece demir boru mevcud olmadığına göre, hiç olmazsa çarşıda bir ana musluğu yapıp ahalinin su ihtiyacını, belki parası mukabilinde buradan temin etmek lâzım değil miydi? Buna da bir müteahhid talib olmuştu. İş artık onun insafına kalacak demektir. Ecdadlarımız ahaliyi susuz bırakmamak için eskiden yaptıkları fedakârlıklar, çeşmeler, sebiller nerede kaldı? Bu gün İstanbulda su ihtikârı görüyoruz. Halk para ile bile su bulamıyor.
Cumhuriyet, 25 Mayıs 1940, Cumartesi
Büyükadada Firuz sokağında oturan Muvaff ak isminde bir genç, evvelki akşam geç vakit kotra ile Modadan Adaya gelmekte iken birdenbire çıkan fırtınadan kotra devrilmiş ve Muvaffak denize düşmüşse de etraftan yetişen sandalcılar tarafından kurtarılmıştır.
Akşam, 21 Mayıs 1940, Salı
Kınalıadada bir doktorun evinde kiracı olarak oturan Lust ve Kurnik isimlerinde iki kadın evvelki gece ispirto yakmak suretile odalarındaki tahta kurularını temizlemekteler iken kaplamaları tutuşturmuşlar ve bir miktar oda eşyası yandıktan sonra ateş itfaiye tarafından söndürülmüştür.
Akşam, 30 Mayıs 1940, Perşembe
Tıb fakültesi talebelerinden Asım, yanında yedi arkadaşı olduğu halde, yeni yaptırdığı ufak bir kotra ile Moda açıklarında gezerken, kotra sulara kapılarak Hayırsızadaya doğru sürüklenmeğe başlamıştır. Gençler bütün gayretlerine rağmen kotrayı suların tesirinden kurtaramamışlardır. Bu suretle Hayırsızada önlerine gelen kotra, Mudanya seferinden dönmekte olan Sus vapuru tarafından görülerek kurtarılmış ve sahile getirilmiştir.
Cumhuriyet, 29 Mayıs 1940, Çarşamba
Deniz Yolları idaresinin ilkbahar tarifeleri yarından itibaren tatbik edilecektir. Köprüden sabahları saat 7,30 da Adalar, Kartal ve Pendiğe, 8,30 da da Anadolu hattı iskelelerine yüzde elli tenzilatlı vapurlar kalkacaktır. Kadıköy ve Bostancıya olan vapurların tramvay ile iltisakları temin edilmiştir.
* Adalara ve Anadolu sahillerine yazlığa gidecekler için 25 mayıstan itibaren köprüden göç seferleri yapılmasına başlanacaktır. Yüzde elli tenzilatlı olacak bu seferler haftada üç gün yapılacak ve Moda ile bütün Adalara uğrıyacaktır.
İkdam, 14 Mayıs 1940, Salı
Belediye Reisliği Burgaz adasında yeni bir rıhtım vücude, getirmeyi kararlaştırmıştır. Bu işe 6000 lira sarfolunacak ve hemen inşaata başlanılacaktır.
İkdam, 21 Mayıs 1940, Salı
Köprüdeki Şirketihayriye, Kadıköy ve adalar iskeleleri ile Haliç vapurları iskelelerinin daha güzel bir şekle getirilmesi şehircilik mütehassısı B. Prost tarafından belediyeye bildirilmiştir.
Diğer taraftan Karaköy köprüsünün Haliç tarafına ve Balıkhane önüne çekilmesinden kat’i surette sarfınazar olunmuştur.
Son Telgraf, 30 Mayıs 1940, Perşembe
Bugün 1 Mayıs bahar bayramıdır. Bu münasebetle bütün resmi daireler ve mektebler bir gün tatil yapacaklardır. Fakat havaların evvelki gündenberi tekrar bozularak kış günlerini andıracak kadar soğuk ve bulutlu oluşu tatilden istifade ederek bahar bayramını mesirelerde tes’ide hazırlananları bu arzudan menetmiştir.
Bu sebeble ne Boğaza ve Adalara giden vapurlarda ve ne de banliyö trenlerinde geçen senelerde olduğu gibi kesif bir kalabalık göze çarpıyordu.
Son Posta, 1 Mayıs 1940, Çarşamba
Deniz Harp Okulunda yarın diploma tevzii merasimi yapılacaktır.
Davetliler saat 14,15 de köprüden hareket edecek vapurla Hevbeliadadaki mektebe gideceklerdir. Merasime saat 16 da başlanılacaktır.
İkdam, 14 Mayıs 1940, Salı
Deniz harp okulunu muvaffakıyetle bitiren yarının genç deniz subaylarına bugün diplomaları merasimle verilecektir.
Bu merasime saat 16 da Heybeliadadaki deniz harp okulu binasında başlanılacaktır.
İkdam, 15 Mayıs 1940, Çarşamba
Bu yıl Heybeliada Deniz Lisesi harb sınıfına güverte ve çarkçı sınıflarından olmak üzere elli beş mezun vermiştir.
Bu münaesbetle dün Deniz Lisesinde merasim yapılmış, mektebi ikmal eden genç denizciler okul arkadaşlarının samimi tezahüratı arasında harb gemisine uğurlanmışlardır.
Amiral Şükrü Okanla bir çok güzide zevatın hazır bulundukları bu merasime, saat on altıda mektebin bahçesinde ve İstiklâl marşile başlanmış, bunu diploma ve mükâfat tevzii takib etmiştir. Bundan sonra Amiral Şükrü Okan genç mezunlara şu hitabede bulunmuştur:
“ –Tahsil savaşında gösterdiğiniz başarıları takdirle öğrendim. Bugün donanmamızın elemanları içerisine katılıyorsunuz. Burada da iyi neticeler elde edebilmek için çalışacağınıza inanıyorum. Sizler, Türk bayrağının denizlerde yarınki koruyucuları olacaksınız. Onu bir taraftan korumak bir taraftan da dalgalandığı sahalarda şan ve şerefle gezdirmek borcumuzdur.
Bu borcun ödenebilmesi, şimdiye kadar işaret etmek istediğim gibi ilim ve fen elde etme ile kabil olabilecektir.
Fakat biliniz ki, bu kıymet yalnız kaldıkça netice hiç bir vakit müsbet olamaz. Bu değerin yanına bütün ahlâki varlıkların da ilâvesi lâzımdır.
Benliğinizi mutlaka mesleğinize hasretmelisiniz. Ben bu neticeye varacağınıza inanarak sizlere itimadla bakıyorum.
Milli Şefimizle büyüklerimizin gösterdikleri yollar en nurlu ve en feyizli yoldur. Hepinizin o yoldan muvaffakiyetle geçmesini diler ve sizleri tebrik ederim.”
Şükrü Okanın alkışlanan bu nutkundan sonra okul müdürü yarbay Zeki Işın da mezunları tebrik ettikten sonra bir söylev vermiş ve hülasaten:
“ – Türk donanmasının mazideki kıymeti, hiçbir milletin tarihinde rastlanmayacak kadar şanlıdır. O kıymeti yapan ve yaşatan, elemanlarının ilmi ve ahlâki varlıklarıdır.
Türk bayrağını ufuklardan ufuklara dalgalandıran kudret bu iki mefhumun yanyana yürümesile yaşayabildi.
Sizler bu büyük ve kahraman Türklerin yiğit çocuklarısınız.
Göğüslerimizi iftiharla kabartabilecek bir maziye sahib bulunan donanmamıza bugünden itibaren giriyorsunuz.
Bütün gaye ve hedefiniz, unsurları arasına katıldığınız bu kahraman camiaya benliğinizi vererek onu yükseltmek ve eski kudretine eriştirmek olmalıdır.”
Demiştir.
Mekteb müdürünün bu nutkundan sonra bahriye bandosunun iştirakile bütün mekteb kıt’aları tarafından bir geçid yapılmış, çok muntazam bir yürüyüşle geçen gürbüz bahriyelilerimiz davetliler tarafından şiddetle alkışlanmışlardır.
Müteakiben mezun elli beş talebe iki filikaya binerek mektebin önünde demirleyen Hamidiye harb gemisine gitmişler ve sırada top ateşile selamlanmışlardır.
Son Posta, 16 Mayıs 1940, Perşembe
Adalar -Anadolu -Yalova hattında 15 Mayıs 940 tarihinden itibaren ilkbahar tarifesi tatbik olunacaktır.
Yeni tarife iskelelere asılmıştır.
Tan, 14 Mayıs 1940, Salı
Heybeliadadakl okulumuz için iki matematik öğretmeni alınacaktır. İsteklilerin dilekçe ile okula müracaatları (3372)
Son Posta,2 Mayıs 1940, Perşembe
Deniz Lisesi birinci ve ikinci sınıflara talebe kayıd ve kabulüne 1 haziran 940 dan 10 ağustos 940 tarihine kadar devam edilecektir.
İsteklilerden İstanbulda olanların doğrudan doğruya okul kaydi kabul Komisyonuna İstanbuldan başka yerlerde olanların bulundukları mahallin Askerlik Şubelerine müracaatleri ilân olunur. (4228)
Cumhuriyet, 23 Mayıs 1940, Perşembe
940/24
Heybeliada sanatoryomunda ölen Turğutlunun Bozkurt mahallesi Yayla sokak 4 No. da kayıtlı Halim kızı Fatma Filiz, İzmir Tepeclk Müceddet sokak 18 No. da kayıtlı İbrahim oğlu Halil Boşkan, İzmir Âli Rıfatpaşa caddesi 134 No. da kayıtlı İbrahim oğlu Mustafa Çamlıbey Kadıköy Çayır caddesi 10 No. da kayıtlı Salih kızı Atiye Serim, Eyüpsultan Silahtarağa köprübaşı 1/5 No. da kayıtlı Mehmed oğlu Ahmed Kesen, Akhisar Hacı İsak mahallesi Kütüphane sokak 36/1 No. da kayıtlı İsmail oğlu Ömer Çeliker, İstanbul Vefa Kovacılar caddesi Yazıhane sokak 102 No. da kayıtlı Mustafa kızı İkbal Yanan, Maltepe askeri lisesi talebesinden 2829 sayılı Nizamettin Poyraz ve Üsküdar Gülfem Hatun Nasır sokak 18 No. da kayıtlı Sait oğlu Mehmed Bratavun terekesine vaziyet edilmiş olduğundan veraset iddiasında bulunanların üç ve alacaklılarile borçluların bir ay zarfında vesaikile beraber müracaatları ilân olunur. (26844)
Akşam, 10 Mayıs 1940, Cuma
Yayınlanma Tarihi: 08 Mayıs 2025 / Son Güncellenme: 08 Mayıs 2025
Sitemizde sizlere daha iyi hizmet verebilmek, güvenlik ve sizi tanımak adına çerezler kullanmaktayız, detayları öğrenmek için buraya tıklayabilirsiniz.
Gizlilik Politikanızı ve KVKK Aydınlatma metnini okumak için buraya tıklayınız.
Eğer sitede gezinmeye devam edersiniz politikamızı onaylamış sayılacaksınız.