Paylaş
Tüm Sayılar      2023      Sayı 218 – Ağustos 2023      “Manol Usta Öldü”

“Manol Usta Öldü”


Eski defterler… Yirmi beş yıl önceki Büyükada’dan insan portreleri. Ayakkabıcı Manol Usta’nın ölümü üzerine, Adalılar’ın anlattıkları. Affan Kitabevi’nin sahibi Affan Ginçay’ın artık aramızda olmayan babası Mehmet Ginçay, birkaç yıl önce kaybettiğimiz çok sevgili dostum ve Ada’nın renkli simalarından Haşim Gül, Ahmet Tanrıverdi ve kahveci Fahri  Ada’nın geçmişine ilişkin öyküler anlattılar. Manol Usta’nın dükkanının yerinde Carrefour’un et reyonu bulunuyor.

Büyükadalı Manol Usta’yı bir süredir dükkânında görmüyorduk. Doğma büyüme Büyükadalı Fıstık Ahmet’ten (Tanrıverdi) ayakkabıcı Manol Usta’nın öldüğünü duyduğumuzda, içimizde bir şeylerin kırıldığını hissettik. Manol Usta’ya tamir edilecek ayakkabılarımızı götürür, her seferinde kısa süren sohbetler ederdik.

Ayakkabıcı Manol, Yunanistan’da bu kış bir trafik kazasında yaşamını yitirmiş. Önce kazada ayağı kırılmış, hastanede bir türlü iyileşememiş ve ölmüş. Manol Usta’nın ölümünü duyduğumuzun ertesi günü, İpek’le birlikte dükkânına gittik. Camdan içeriye baktık. Her şey yerli yerinde duruyordu.

Eşyalar, sanki Manol Usta dükkândan içeri girecek ve orada yarım kalmış tamir işlerini bitirecek gibi bekliyordu. Dikiş makinesinin ipi bile takılı duruyordu. Manol Usta, uzun boylu, sessiz, kendi halinde, Büyükada’nın son Rum esnafından biriydi. Dükkânında kafes içinde bir kuş beslerdi. Dükkânı açınca, uzun bir çengelli sopayla kuşun kafesini dükkânının içinden alır, dışarı asardı. Kuş, akşama kadar dışarıda kalır, akşam aynı şekilde eski yerine dönerdi.

Dükkânın önünde camdan uzun uzun içeriyi incelediğimizi gören kahveci Fahri, arkamızdan seslendi: “Dükkânda eşyanız kaldıysa, yakında kızı Yunanistan’dan gelecek” dedi. Manol’un kızı, adadaki bir Rum bakkalın oğluyla evlenip Yunanistan’a gitmişti. Manol da kışları onu ziyaret etmeyi alışkanlık haline getirmişti. Ada’nın eskilerinden gazeteci Mehmet Ginçay’a Manol’un Yunanistan’da öldüğünü söylediğimizde, normal karşıladı: “Yunanistan’ın havası kötü, adadan gidince o havaya dayanamayıp ölüyorlar” dedi. Adalılar, adayı terk edenlerin çok yaşayamayacağına inanıyorlardı. Ginçay, çocukluk arkadaşını şöyle anlattı: “Manol benden küçüktü. Çocukluğunu bilirim. Babası tavuk kesicisiydi. O zaman tavuk satan kasaplar, tavuklarını ona kestirirlerdi. Manol’un babası otomatik makine gibi tavuk keser ve tüylerini anında temizlerdi.” Adalı Haşim Gül, Manol’dan söz açılınca eski günlere daldı: “Şu sokaktaki esnafın çoğu Rumdu. Şimdiki Dolçi Pastanesi’nin sahibi Niko Mundi’nin babasıydı. Nefis suböreği yapardı. Herkes almak için sıraya girerdi. Yapı Kredi Bankası ‘nın yerinde Yordan Pastanesi vardı. PTT’nin yerinde ise ünlü İnci Pastanesi. Kasap Zoto da ada esnafının tanınan isimlerindendi.” “Benim dükkânın yerinde ise Marika, tütüncülük yapıyordu. Yanımızdaki Cola dağıtım yeri ise Hristo’nun kahvesiydi. Ben tesisatçı Yani Usta’nın yanında yetiştim. Gazeteci Necmi Tanyolaç’ın oturduğu ev onundu. Adaya Anadolu’dan ilk gelenler Erzincanlılar. Sanırım onları da oradan buraya gelen Rumlar, Ermeniler çağırmışlar.” Haşim Gül, eski günlere dalınca hüzünleniyor. “Rumlar çok renkli insanlardı. Eğlenmesini, yaşamasını bilirlerdi. Onların gitmesiyle ada çok şeyler kaybetti. O günleri özlüyoruz. Keşke gitmeseydiler. Keşke onlarla birlikte yaşamasını becerebilseydik.”

Adanın eskileri, Manol’un kaybının ne anlama geldiğini şöyle dile getirdiler: “Onlar artık yok oluyor. Çok iyi ustaydı. Yerini kimse dolduramaz.” Manol Usta, şimdi doğduğu topraklardan çok uzaklarda bir mezarlıkta yatıyor. Dükkânı, tamir için bekleyen ayakkabılar, dikiş makinesi, folyo ile kapladığı lambası yerli yerinde duruyor. Kahveci Fahri’ye kuşun ne olduğunu sordum. “Yanında götürdü” dedi.

Bu yazı ilk olarak 2 Ağustos 1999 Cumhuriyet Gazetesinde yayınlanmıştır.


Yayınlanma Tarihi: 06 Ağustos 2023  /  Son Güncellenme: 07 Ağustos 2023


Bu yazı hakkında yazarımıza ve editörlerimize iletmek istedikleriniz mi var?
Aşağıdaki formu kullanarak kendisine ulaşabilirsiniz.
(Bu formdaki bilgiler, yazarımız ve editörlerimizin mail adreslerine iletilecektir.)


Çerezleri Yönetin!

Sitemizde sizlere daha iyi hizmet verebilmek, güvenlik ve sizi tanımak adına çerezler kullanmaktayız, detayları öğrenmek için buraya tıklayabilirsiniz.

Gizlilik Politikanızı ve KVKK Aydınlatma metnini okumak için buraya tıklayınız.

Eğer sitede gezinmeye devam edersiniz politikamızı onaylamış sayılacaksınız.