Paylaş
Tüm Sayılar      2025      Sayı 238 – Nisan 2025      Yıllar Önce Basında Adalar

Yıllar Önce Basında Adalar

and


1940 yılının Nisan ayının gazetelerinde iki ilginç haber ilgi çekici olmalı. Hatırlanacağı üzere Adalar’a su getirilmesi ile ilgili pek çok çalışma yapılmış ve en sonunda 1939 yazının sonlarında Büyükada’ya tankerlerle taşınan su abonelere verilmeye başlanmıştı. Basın bu gelişmeye büyük önem vermiş, haber gazetelerin birinci sayfalarında geniş şekilde yer almıştı. Öyle ki, zamanın Vali ve Belediye Başkanı Lütfi Kırdar’a ithafen yazılan kaside bir gazetede tam sayfa olarak yayınlanmıştı. Gazeteler diğer adalara da çok yakında su getirileceğini duyurmuşlardı. 1940 baharının başında öğreniyoruz ki, Ada halkı suya beklenenin çok altında bir ilgi göstermiş. Büyükada’da yalnızca 67 kişi su aboneliğine başvurmuş.

Bahar başlangıcıyla sayfiyelerde kiralık ev arayışları artarken kiralarda da hızlı bir yükselme eğilimi görülüyor. Gazetelerden yetkililerin kira artışlarına karşı önlemler aldığını ve fahiş kira talep eden ev sahiplerine Milli Korunma Kanunu çerçevesinde sürgün cezası verileceğini öğreniyoruz.

1940 Nisan ayının gazetelerindeki gezimize buyurun…


ŞEHİR HABERLERİ

GARİP ŞEY

Adada su bollaştı, şimdi de müşteri yok!

Halbuki Ada halkı senelerce “su, su!,, diye feryat etmişti

Şehrimizin en güzide sayfiye yerlerinden biri olan Büyükadada senelerdenberi acı feryatlar halinde kulaklarımızı dolduran susuzluk derdi hallolunduğu halde mahalli halkın belediye suyuna istenilen rağbeti göstermediği görülmektedir.

Belediye 65 bin 262 lira gibi büyük bir masrafla Büyükadaya Üsküdar yakasından layetlerle su getirtmektedir. Bu suyun evlere tevzi olunması için de Büyükada sokaklarında 7 bin 712 metre boru döşenmiştir. Fakat bütün bu masraflara rağmen 1939 yılı içinde yalnız 67 abone temin olunabilmiştir!  Bu abonelerden de ayni yıl içinde 3 bin 228 lira tahsil olunmuştur. Halkın bu rağbetsizliğine başlıca sebep suyun biraz pahalı olmasıdır. Fakat bu da zaruridir.

Bu vaziyet karşısında belediye şimdilik masraf edip diğer adalara su getirtmemiye karar vermiştir.

İkdam, 6 Nisan 1940, Cumartesi


Büyükada suyu

65 bin liralık masrafa mukabil koca adada ancak 67 abone bulunmuş

Şehrimizin en güzel sayfiye yerlerinden biri olan Büyükadaya su temini için yazın 65 bin lira 73 kuruş sarfedilerek su temin olunmuştu.

Üsküdar yakasından Layterlerle getirilen bu suyun adaya çıkarılması için de 4585 lira sarfile bir iskele yapılmış ve 38 bin lira bir masrafla Büyükadanın muhtelif sokaklarına 7 bin 712 metre boru döşenmiştir. Fakat maalesef bütün bu masraflara rağmen Büyükada halkının bu suya rağbet göstermediği görülmüştür. Ezecümle 1939 yılında Büyükadada yalnız 67 ev ve dükkân suya abone olmuştur. Bunların istihlâk ettikleri sudan ise ancak 3228 lira 80 kuruş elde olunmuştur. 65 bin liralık bir masrafa mukabil rağbetin ve ilk yıl varidatının bu kadar az olması alâkadarları hayrete düşürmüştür.

Diğer taraftan  Heybeliada , Burgaz ve Kınalıada halkı da aynı suretle bu adalara da su getirilmesini istemişlerdir.

Fakat yukarıdaki vaziyet göz önüne alınarak şimdilik bu üç adaya su getirilmesi imkânsız görülmüştür.

Son Telgraf, 6 Nisan 1940, Cumartesi


NOTLAR

Elbette bir sebebi var

Ada halkı, senelerce “Su!” diye feryat etti. Nihayet su verildi. Fakat, gazetelerin yazdığına göre, şimdi de, kimse dönüp bu suyun yüzüne bakmıyormuş.. Abone olanların sayısı çok mahdutmuş.

Nanemolla:

-Bu halin elbette bir sebebi vardır, dedi..

-Ne ola, acap, diye sordum..

-Düşün hele.. Dedi…

Ben düşünüyordum. O, gazetedeki havadisin bir cümlesi üzerine parmağını bastı!

-İşte, dedi ..

Okudum: “Halk, su ücretini pahalı bulmaktadır”

İkdam, 9 Nisan 1940, Salı


ŞEHİR HABERLERİ

Kirayı artıranlara sürgün cezası

Kararname dün Vilâyete tebliğ edildi

Gayrimenkullerin kiralarının bu aylardaki miktarından fazla yükseltilemiyeceği hakkındaki 17 numaralı kararnamenin evvelki günkü resmi gazetede neşredilip mevki tatbike konulmuş olduğu dün vilâyete bildirilmiştir. Ticaret vekâleti de bu hususta bir talimatname göndermektedir.

Diğer taraftan bilhassa Maçka, Nişantaşı semtlerle Adalarda ve Anadolu yakasındaki gayrimenkullerin kiralarında son günlerde büyük bir fiat farkı görülmüş tür.

Milli korunma kanunu ahkâmına göre, neşrolunan bu kararnamenin derhal tesirinin görüleceği ve fiat tereffülerinin önleneceği anlaşılmıştır.

Gayrimenkul sahipleri tarafından kiraları; geçen yıldaki miktardan yükseltilmek istenen evlerde oturanlar vilâyete bir istida ile müracaat edeceklerdir. Bu müracaatlar üzerine de hemen takibata geçilecektir.

Muhtekir emlâk sahiplerinin muhakemeleri mevkufen görülecek ve cürümlerinin tahakkuku halinde ağır para cezası ile sürgün cezası verilecektir.

İkdam, 13 Nisan 1940, Cumartesi


Şehir Haberleri

Ev kiraları hakkındaki karar henüz vilayete tebliğ edilmedi

Ahşab ev kiralarında yükseliş olmadığı ve apartıman kiralarının mütemadiyen artırıldığı anlaşıldı

Ev kiralarını ihtikar derecesinde yükseltenlerin milli korunma kanunu ahkâmına istinaden cezalandırılacağını yazmıştık. Koordinasyon heyetinin bu hususa dair vermiş olduğu karar henüz İstanbul Vilayetine bildirilmemiştir. Karar tebliğ edilince kazalara tamim edilecek ve tatbikata geçilecektir.

Belediyenin tetkikatına göre ahşab ev fiatlarında son senelerde yapılan tereffü hissolunmıyacak derecededir. Buna mukabil apartıman kiraları her sene miktar yükselmiş, bilhassa 1940 senesin de fiatlar her senekinden fazla tereffü etmiştir. Fiat tereffüü bazı semtlerdedir. 1940 senesinde ev kiraları fazla miktarda yükselen semtlerin başında Adalar gelmektedir.

Şehrimizdeki apartıman sayısı her sene yeni inşa edilenlerle bir miktar çoğalmaktadır. Halk, kullanışlarının kolaylığı dolayısile apartımanlara rağbet etmekte, yeni yapılan apartımanlar nisbetinde taleb de artmaktadır.

Kaymakamlar, koordinasyon heyetinin tebliğatını alınca faaliyete geçeceklerdir. İstanbulda kira bedellerinin yükseldiği zamanlar semtlerin geniş mikyasta istimlâkine başlandığı anlardadır. Eminönü meydanının istimlakine başlandığı sırada Sirkeci ve civarındaki kira fiatlarının yükselmesini buna misal olarak gösterebiliriz.

Koordinasyon heyetinin bu kararı belediyenin ziyadesile işine yarayacaktır. Bundan sonra imar hareketlerine hız verildiği esnada açılacak meydan ve yol civarındaki kira bedellerinin fırlamasına imkân verilmeyecektir.

Son Posta, 15 Nisan 1940, Pazartesi


İSTER İNAN, İSTER İNANMA!

Bir dostumuz yaz münasebetile birkaç ay gidilebilecek bir yazlık arıyordu. Üç gün üstüste birçok semtleri dolaştıktan sonra şunları söyledi:

-İşe evvelâ içinde oldukça rahat edilebilecek temiz bir köşk aramakla başladım, aradığımı da buldum, hattâ bir tanesinin buz dolabı bile vardı. Fakat yazlığı için 1200 lira istediler, mekteb zamanını hesab ederseniz benim bu köşkten istifade edebileceğim zaman nihayet 4 aydır, demek ki aylığı 300 liraya gelecek. Biraz daha mütevazı olmak zaruretini duydum, ine ine güneş altında cayır cayır yanan çıplak bir bahçe ortasında 5 odalı yeni yapı bir binaya kadar indim.

-600 liradır efendim, dediler.

İnsan meşhud cürümler mahkemesine niçin ve hangi şartlar dahilinde gider? Anlamak için az çok rağbet görmüş semtlerde yazlık aramaya çıkınız.

Nihayet vazgeçtim ve şu kanaate vardım ki, bu zamanda yazlığa çıkmak iki şarttan birinin bulunmasına bağlıdır, ya ıssız bir yerde müşterek bir evin iki üç odasına razı olacaksınız, yahud da saymadan harcedilecek kadar fazla paranız bulunacak.

Dostumuzun vardığı kanaatin doğru olacağına:

İSTER İNAN, İSTER İNANMA!

Son Posta, 22 Nisan 1940, Pazartesi


Şundan Bundan


Sayfiyelerde kira:

Vapurda konuşuyorlardı:

-Sayfiyelerde kira bedellerinin geçen seneye nisbetle bir santim bile fazla olmamasını temin için İstanbul belediyesi, muhtelif kaymakamlara birer tamim göndermiş.

-Benim kiralık evim var.

-Bir santim fazla kira istemiyeceksin.

-İster miyim hiç ..

Bir an sustu, sonra ilâve etti:

-Bizde kira lira ile besablanır, santimle değil!

İsmet Hulusi

Son Posta, 24 Nisan 1940, Çarşamba


ŞEHİR HABERLERİ

Yeni yapılacak yollar

Büyükada yolları, toz kalkmamak için katranlanacak

Belediye, havalar düzelip yol inşasına müsaid mevsim geldiği için bugünlerde yeni yolların inşasını münakasaya çıkaracaktır. Bugünlerde ihalesi yapılacak yollar şunlardır:

Kadıköyünde Mühürdar caddesinin parke inşası. Şehremini ile Silivrikapı arasındaki yol… Bu yol, Eminönün meydanının tanzimi münasebetile meydandan çıkarılan eski taşlarla yapılacaktır.

Fatihten Edirnekapıya kadar uzanan caddelerdeki röfüjler, Harbiye ile Taksim arasında olduğu gibi kenarları çimenlik, ortaları parke alarak inşa edilecekti. Hattâ bu röfüjlerin inşasına kısmen başlanmıştı. Şimdi belediye bu inşaatın – Edirnekapıya kadar temdidi suretile – ikmaline karar vermiştir.

Büyükadada evvelce bir kısım yollar inşa edilmişti. Büyükada, bir sayfiye yeri olduğundan yazın tozsuz, dumansız olması lâzımdır. Bu itibarla Büyükadadaki diğer sokakların da tamiri ile üzerlerine katran dökülmesi kararlaştırılmıştır. Bu katranlama ameliyesi de münakasaya çıkarılacaktır.

Akşam, 21 Nisan 1940, Pazar


Büyükadada yaz hazırlıkları

Vali B. Lütfl Kırdar, dün ve evvelki gün Büyükadaya giderek Adalar kaymakamile birlikte, bu sene Büyükadada yaz mevsimi münasebetile halkın istirahat ve eğlencesi etrafında alınacak tedbirleri tedkik etmiştir.

Akşam, 25 Nisan 1940, Perşembe


DENİZYOLLARI

Kaldırılan Ada postaları

Denizyolları idaresi yakın sahiller seferlerinden bazılarını kaldırmaktadır. Ayın 15 inden itibaren Büyükadadan sabahları 7,12 de ve Köprüden akşamları Adalara saat 18,25 te kalkan postalar lağvedilecektir.

Cumhuriyet, 13 Nisan 1940, Cumartesi


Yaz tarifeleri başlıyor

Denizyollarının Karadeniz hattı yaz tarifesi 16 nisanda tatbik olunacaktır. Mayıs başında tatbik edilecek İstanbul -Mudanya ve diğer Marmara limanları yaz tarifeleri hazırlanarak tasdik için Vekâlete gönderilmiştir. Köprü ile Adalar ve Anadolu yakası ilkbahar tarifelerinin tatbik günü henüz kararlaşmamıştır.

İkdam, 11 Nisan 1940, Perşembe


Yaz tarifesi gecikiyor

Deniz Yolları idaresi, vapurlarının tamirde bulunması yüzünden köprü ile Adalar ve Kadıköy arasındaki  ilkbahar tarifeleri ancak 15 mayısta tatbike başlıyacaktır. Yalnız Kadıköy ve civarında oturan memurların dairelerine vaktinde yetişebilmeleri için bir mayıstan itibaren köprüden sabahları Kadıköyüne 8 ve 9 da ve Kadıköyünden köprüye 7,30 v3 8,30 da kalkan vapurlar beşer dakika evvele alınmıştır.

İkdam, 19 Nisan 1940, Cuma


Adaların kadastrosu tamamlandı

İstanbul Kadastro müdürlüğü “Kınalıada” nın da kadastorusunu ikmal etmiştir. Bu suretle İstanbul adalarının kadastro muameleleri bitirilmiş olmaktadır. Hâlen Beyoğlunda kadastro faaliyetine devam etmekte olan, şehrimiz kadastro müdürlüğü burada şimdiye kadar yarım milyon lira kıymetindeki mamûl arazinin kadastrosunu ikmal etmiştir.

İkdam, 22 Nisan 1940, Pazartesi


Küçük Haberler

Büyükadanın güzelleştirilmesi için buradaki çamlıklarla badema Evkaf gibi Belediye de ehemmiyetle meşgul olacaktır. Muhtelif sırtlarda yeniden çamlar dikilecektir.

İkdam, 26 Nisan 1940, Cuma


ŞEHİR HABERLERİ

Çocuk Bayramı Programı

Çocuk Esirgeme kurumu İstanbul merkezi ile şubelerinin 23 nisan çocuk haftası programı

 

(..)

Adalar Kaza Şubesi:

23 Nisan bayramını Halkevi binasında bir törenle tes’id ve o günün akşamı bir müsamere tertip edecek tir. Müsamerede çocuklara şeker dağıtılacak çocuğun ve Çocuk Esirgeme Kurumunun kıymeti ve mahiyatini tebarüz ettirerek müsahabeler yapılacaktır.

(..)

Yeni Sabah, 22 Nisan 1940, Pazartesi


ACELE ve EHVEN FIATLE SATILIK İKİ EV

– Büyükadada Nizam mahallesinde Adliye sokağında 15 numaralı iki hane satılıktır. Birisi 2 oda ve diğeri 6 odalı elektrik sıcak ve soğuk su 60 ton sarnıç; telefon, bahçesi mevcud iskeleye yakın. Beşiktaş Şair Nedim caddesi 31 numara İshak bey apartımanı 3 üncü kata müracaat.

Akşam, 10 Nisan 1940, Çarşamba


SATILIK

– Büyükadanın en güzel mevkiinde nezareti kâmileyi havi ve bütün konforlu iki daireli müceddet villa ile Çarşıkapıda iyi bir varidat getiren bahçeli ev satılıktır. Tafsilat için İstanbul Belediyesi seyrüsefer kâtibi Vehbiye müracaat. -2

Akşam, 22 Nisan 1940, Pazartesi


KİRALIK VE SATILIK KÖŞK

-Heybeliadada Demirtaş sokağında, manzara. elektrik, bol su, muntazam bahçe, 8 oda, 2 mut fak, maruf (Kuleli köşk) satılık ve kiralıktır. Köşke müracaat –  3

Akşam, 24 Nisan 1940, Çarşamba


EV ARANIYOR

-2500 Liraya kadar Beyoğlu veya İstanbul ciheti mutlak yakın veya Adalarda, mufassal malûmatla İstanbul posta kutusu 250 tahriren müracaat edilmesi.

Akşam 29 Nisan 1940, Pazartesi


Satılık Köşk Arıyorum

Deniz kenarında veya denize çok yakın bir yerde geniş bahçeli bir köşk arıyorum. Yeşilköyde, Adalarda, Boğazda veya Anadolu sahilinde olabilir. Mümkünse fotoğrafla birlikte tafsilât, fiat Son Postada “Makbule” adresine bildirilmelidir.

Son Posta, 1 Nisan 1940, Pazartesi


TEŞEKKÜR

Heybeli sanatoryomunda geçirdiğim tedavi günlerim esnasında tedavi ve istirahatim hususunda gösterilen yakın alâka ve ihtimamdan dolayı Sanatoryom Sertabibi kıymetli doktor Bay Tevfik İsmail, doktor Bay Zühtü Tevfikle asistan Bay Şeref ve bütün hemşirelerle bilhassa Hemşire Bn. Şerife Sevene teşekküre gazetenizin tavassutunu rica ederim.

Sıdıka Bigat

Cumhuriyet, 25 Nisan 1940, Perşembe


Bir tasrih

Perşembe günkü nüshanızda benimle ayni isim ve soy adını taşıyan bir bayanın geçirdiği hastalığı dolayısile Heybeliada sanatoryomundaki doktor ve hemşirelere yazmış olduğu teşekkürü okudum. İsim benzerliği dolayısile akraba ve dostlarımın teessüflerine meydan vermemek için bu satırların gazetenizde neşrini zaruri gördüm.

Toprak Mahsulleri Ofisi umum müdürü

Raşid Bigatın kızı Yüksek Mühendis mektebi doçentlerinden Sıdıka Raşid Bigat

Cumhuriyet, 28 Nisan 1940, Pazar


Adalar Sulh Mahkemesinden: 939/56

Tagayyüp eden İspiro kızları Marika, Eftimya, Fofo ve İpotemyanın eşyaları 25/4/940 Perşembe günü saat on birden itibaren Heybeliada çarşısında satılacağından talib olanların mahalli mezkûrda hazır bulunacak memuruna müracaatları ilan olunur. (26212)

Son Posta, 17 Nisan 1940, Perşembe


ADALAR KAZASI NÜFUS MEMURLUĞUNDAN:

Burgazadasının Çarşı sokağında 3 sayılı ev üzerinde kayıtlı Tanaş oğlu Vasilin soyadı Rafti iken İstanbul asliye 11 ci hukuk hakimliğinin 29 -2 – 940 tarih 160 sayılı kararile (Diyamandopolos) olarak tashih edilmiş, olduğundan keyfiyet ilan olunur. 4. 4 -940

Tan, 6 Nisan 1940, Cumartesi


 

Yahudi Basınından (Rozi Asa)

YASSIADA SÜRECİ

Radyodan yapılan yayın

Ankara – Basın, Propaganda ve Turizm Bakanlığı’nın genel temayülü, eski yöneticiler hakkında kurulan üst komisyonun, ilk gelenlerin soruşturmalarının bitirilmesinden sonraki tartışmaları ve münakaşaları, yayınlamak üzere hazırlıklara başlamak yönündedir.

Bu tartışmalar, ses ve film bantlarına çekilmiş olacaktır.

Genel yönetim altında konularında uzmanlaşmış üç ekip görüş alma süreçlerini işleyecek ve tartışmaları kaydedecektir.

İhtiyaç halinde, bu dallarda uzmanlaşmış yabancı elemanlar da eşit oranda istihdam edileceklerdir.

YASSIADA’DAKİ ARAŞTIRMA KOMİSYONU ÜYELERİ

Soruşturma komisyonu üyeleri, soruşturmaların devam etmesi için geçen Cumartesi günü adaya varmışlardı.

Bu komisyon, konularında bilgili dokuz üyeden oluşuyor. Bunlar: A. Egesel, Cebbar Şenel, Adil Yücefer, Avni Yurtseven, Turgut Luleci, Fahri Ar, Hikmet Kümbetoğlu, Turgut Cemal Özdil ve Faruk Siret.

Diğer taraftan, İl Soruşturma Komisyonu, gruplara ayrılarak, soruşturma sürecini bölgenin muhtelif yerlerine böldü.

Şalom, 13 Temmuz 1960, Çarşamba

(Ladino aslından Anet Pase tarafından tercüme edilmiştir)


Yayınlanma Tarihi: 08 Nisan 2025  /  Son Güncellenme: 08 Nisan 2025


Bu yazı hakkında yazarımıza ve editörlerimize iletmek istedikleriniz mi var?
Aşağıdaki formu kullanarak kendisine ulaşabilirsiniz.
(Bu formdaki bilgiler, yazarımız ve editörlerimizin mail adreslerine iletilecektir.)


Çerezleri Yönetin!

Sitemizde sizlere daha iyi hizmet verebilmek, güvenlik ve sizi tanımak adına çerezler kullanmaktayız, detayları öğrenmek için buraya tıklayabilirsiniz.

Gizlilik Politikanızı ve KVKK Aydınlatma metnini okumak için buraya tıklayınız.

Eğer sitede gezinmeye devam edersiniz politikamızı onaylamış sayılacaksınız.