İÇİNDEKİLER
Sayı 201 – Mart 2022

Paylaş
Tüm Sayılar      2022      Sayı 201 – Mart 2022      Marmara Adaları’nda Belgeseli

Marmara Adaları’nda Belgeseli

Orhan Tuncel ve Haluk Cecan anısına…

Beş yaşında Adası’ndan kopup İstanbul’a getirilen bendeniz için ilk arkadaşlıkların kurulduğu ilkokul sıraları, adalı olmanın nasıl da zor bir şey olduğunu kavramaya başladığım günlerdi. ‘Marmara Adası’ hiçbir şey ifade etmiyordu tanıştığım şehirli çocuklar için. Bense içimde yükselen ada özlemiyle içine kapanık pek kimseyle konuşmaz bir çocuk olarak kalmıştım sınıfta. Her sabah ağlayarak uyanır ve “biz ne zaman evimize gideceğiz” sözüyle başlayan tükenmez sorular sorardım anneme. Bu hoşnutsuz ve üzgün halim yelken tutkunu Ağabeyimin de dikkatini çekmiş olacak ki” neredeyse her hafta sonu Fenerbahçe ve Kalamış’taki marinalara gittiğinde beni de yanında götürürdü. Çelik Gülersoy’un Kadıköy’e kazandırdığı Fener Bahçesi’nde dolaşır, ‘Hera’ kayalıklarından tekneleri izler hayaller kurardık birlikte. İyot kokusu kanımıza işlemişti adeta. Deniz ikimizin de hayatında derin izler bırakmıştı şüphesiz. Ağabeyim yıllar sonra düşlediği yelkenlisine kavuşacak, bense mesleğimi gemi inşa alanında seçecektim. Çocukluk yıllarımın İstanbul’unda deniz kenarlarına, Prens Adaları’na götürülür, kuzenlerimle kaynaştırılırdım. İyi eğitim almamızı istedikleri için geldiğimiz bu koca şehre adapte etmeye çalışırdı ailem beni adadaki dingin hayatımızdan sonra.  Televizyon henüz esir almamıştı bizleri o tarihte. Sekiz kanal düğmesi bulunan televizyonumuzun üç tuşu da TRT’yi gösterirdi ekseri. Bir gün ağabeyim Ozan heyecanla yanıma gelip televizyonun tuşuna basmış “Can, Ada’nın belgeseli başlıyor!” demişti müjdeli bir ses tonuyla. Bizim için ada haricinde daha özel bir anlamı vardı çünkü bu belgeselin.  Hepimizin hayatına küçük dokunuşlar yapmış çocukluğumuzun kahramanlarından Feridun Reis[1], ‘Siyah İnci-1’ adlı teknesiyle çekimlerine bizzat katılmıştı bu muhteşem belgeselin. Ağabeyim ve ben hemen kurulmuştuk koltuklarımıza. Derken, sualtı belgeselleriyle adeta özdeşleşen dünyaca ünlü bestekâr Vangelis’in ‘Antarctica’ adlı enstrümantal eseri duyuldu hoparlörden. Ekrandaki yazıyı okuduğumuzda ise heyecanımız daha da katmerlendi; “Marmara Adaları’nda” belgeseli 1991 yılının Haziran ayında ilk kez televizyonlarda yayınlanıyordu…

Siyah İnci-1 Belgesel ekibiyle Bedalan’da, Erdinç Tunç arşivi.

Belgeseli bir kez izledikten sonra bir daha hiçbir platformda izleme olanağı bulamamıştım. Vefatından birkaç sene önce Feridun Amca’dan belgeselin çekim süreçleriyle ilgili anılarını dinlemiş birlikte kendisine hediye edilen belgesel nüshasını izlemiş ve eski günleri yâd etmiştik… Marmara Adası müdavimlerinden Orhan Tuncel tarafından yapımcılığı ve yönetmenliği üstlenilen belgesel yarımşar saatlik 13 bölümden oluşuyordu. Bu dizi belgeselin, büyük bölümü su üstü çekimlerden meydana gelmişti. Güney Marmara Adaları’nın tamamı ele alınırken, sualtı çekimlerinde de birçok canlı türüne yer veriliyordu. Belgeselde, Marmara Adaları’nın coğrafi konumlarından, geçirdiği jeolojik evrimlere, bitki örtülerinden iklim özelliklerine, adaların günlük hayatından-turizm olgusuna, gün geçtikçe süratle kirlenen Marmara Denizi’nden günümüzde yaşayan ya da yaşamını sürdürmeye çalışan sualtı canlılarının hayatına kadar çeşitli konular işlenmekteydi. Kimi bölümlerinde adaların tarihine ve adaların simgesi haline gelmiş konulara da değiniliyordu. Tabi günümüzde hayatta olmayan birçok adalı sima da geçmişten bize el sallıyordu. Marmara Adaları’nda Belgesel ekibi;

Yönetmen: Orhan Tuncel, Müşfik Akarcan
Yapımcı: Orhan Tuncel, Müşfik Akarcan
Kameraman: Erdinç Tunç, Cemil Baygın
Sualtı Ekibi: Haluk Cecan, Güngör Muhtaroğlu, Yavuz Tuncel
Sesçi: Mehmet Ali Yılmaz
Kurgu: Hasan Hüseyin Kuran, Özbek Selek, Ümit Adışanoğlu, Aynur Arslan, Yusuf Atıcı
Metin Yazarı: Orhan Tuncel, Haluk Cecan, Müşfik Akarcan
Seslendiren: Sacit Onan, Levent Dönmez
Tekne: Siyah İnci-1
Kaptan: Feridun Cırıkcı
Tayfalar:  Niyazi Gören ve İbrahim Pala’dan oluşuyordu.

Sol baştan: Mehmet Ali Yılmaz, Erdinç Tunç, Haluk Cecan, Yavuz Tuncel, Feridun Cırıkcı, altta Niyazi Gören, İbrahim Pala, Erdinç Tunç arşivi.

Belgesel bölümlerinin içeriği ise şu şekildeydi

1. Bölüm: Karaköy Tophane Rıhtımı’ndan Marmara-Avşa Adalar’ına giden Haliç Tersanesi yapımı M/S Avşa vapuru ile yapılan yolculuk ve sefer güzergâhı ile başlamaktadır. Evliya Çelebi ile Piri Reis’in notlarından (Güney) Marmara Adaları’nın tarihçeleri hakkında bilgiler verilmektedir. Bu bilgilerin büyük bir bölümü ise eski Erdek Kaymakam’ı Reşit Mazhar Ertüzün’ün kaleme aldığı “Kapıdağ Yarımadası ve Çevresindeki Adalar” adlı başyapıt niteliğindeki eserinden alınmıştır.

2. Bölümde: “Kapıdağ Yarımadası etrafına dağılmış bütün adaların coğrafi yapıları, bitki örtüsü, adalarda yaşamış halklar ve ada halklarının geçim kaynakları anlatılmaktadır. Marmara Adası, Paşalimanı, Avşa, Ekinlik, Koyunadası, Hayırsızada, Tavşan, Mamali adaları kısaca gösterilmekte ve tarihi Mermer ocakları, Roma Çağı kalıntıları ve jeolojik oluşumları anlatılmaktadır.”[2] Ayrıca bu bölümde Marmara Adası Saraylar beldesinde, Abruz Koyu ile Yena Manastırı arasında kalan, eski adıyla ‘Panormi’de 1912 yılında kurulan ve buhar gücü ile çalışan Mermer Taş Fabrikası ile ilgili bilgiler aktarılmaktadır.

3. Bölümde: Geleneksel bir tekne tipi olan ‘Çektirmeler’ hakkında bilgi verilmektedir. Bugüne kadar Çektirme tipi teknelerle ilgili benzer bir yayına daha kanaatimce rastlanmamıştır. ‘Karadeniz Çektirmeleri’nin ada kültürü açısından önemi çok güzel anlatılmıştır. Bu gün iki elin parmaklarını geçmeyecek sayıda kalan bu güzel tekneler kaybolmuş bir tekne yapım kültürünün de son temsilcileridirler. Bölüm sonunda dalış ekibi, başta duayen sualtı belgeselcisi Haluk Cecan olmak üzere Marmaralı sahibiyle aynı ismi taşıyan ‘Selahattin Algan’ adlı çektirme batığına dalış gerçekleştirmiştir.

4. Bölümde: “Marmara Adası’nın doğal güzellikleri, köpek balıkları(camgöz), adanın iklim özellikleri, coğrafi yapısı ve adadaki balıkçılık hakkında bilgiler verilmektedir.”[3] Coğrafi özelliklerin ve iklim koşullarının anlatımında Prof. Dr. Necdet Tunçdilek’in ‘Marmara Adaları’ adlı eserinden yararlanıldığı anlaşılmaktadır. Belgesel boyunca neredeyse her sahnede ebediyete intikal etmiş adalı bir simaya rastlanırken 4. Bölümün başlarında yağmurlu bir havada Kole yönünde yürümekte olan bir dönem Babamla da ortak çalışan Hasan Mersin seçilmektedir. Belgesel ekibinin intikallerini sağlayan Siyah İnci-1 adlı balıkçı teknesinin sahibi, eski bir kılıç balığı avcısı ve süngerci Feridun (Cırıkcı) Reis mütevazı bir insandı. Her ne kadar başından sonuna bu belgeselin çekiminde gerek teknesiyle ve gerek bilgi ve tecrübesiyle Orhan Tuncel’le birlikte emek vermişse de ön planda görünmemeyi tercih etmişti. Marmara’nın ilk sac balıkçı teknesi olan ve eşi benzeri bulunmayan Siyah İnci-1 jenerikte ve birçok sahnede yer alırken, tayfaları Niyazi Gören’le İbrahim Pala ise balıkçılıkla ilgili birçok avlanma yönteminin icrasında kamera karşısına geçmişti. Uzatma ağı, cicikçilik bunlardan bazılarıdır.

Kürekte Niyazi Gören, ayakta Müşfik Akarcan, baş üstünde Mehmet Ali Yılmaz ve Erdinç Tunç.

5. Bölümde: “Marmara Adası’nda 1980 yılında başlayan ve giderek yoğunluk kazanan deniz kirliliği ve bunun balık türleri üzerindeki olumsuz etkileri, midyelerin, denizyıldızı ve denizanalarının çoğalması sorunlarına değinilmektedir.”[4] İstanbul Teknik Üniversitesi sualtı ekipleri 1984 yılı Haziran ayında başlatmış oldukları çöp toplama kampanyasını bu bölümde de icra etmektedirler. Belgeselin bazı bölümlerinde görünen altındaki şişme bot ve pervaneli motoruyla sudan havalanan portatif uçak ise bu bölümde tecrübe seyri yapmaktadır. Enön Tatil Köyü sahilinde bota kanatları takılarak kontrolleri yapılır.

Marmara Adaları’nda belgesel ekibi portatif uçaklarıyla Ekinlik Adası ‘Voli’ plajında.

6.Bölümde: “Marmara Adası’nın tarih öncesi ve tarih sonrası dönemlerdeki nüfus yoğunluğu, adaları ele geçiren toplulukların yaşam biçimleri tarihi kalıntılar eşliğinde anlatılmakta, ticaret ilişkilerine değinilmektedir.”[5] 1922 yılından itibaren, Lozan mübadelesi sonrası Türkler’in Adalar’a yerleşimi ile oluşan değişiklikler hakkında bilgiler verilmektedir. Bu bölüm başlarında da Türkçe konuşamayan büyük teyzem Flora’yla tek kelime Almanca bilmemesine rağmen çok iyi anlaşan ve iyi bir esnaf olan Habibe Özkaya kameraya yansır.

7.Bölümde: “Marmara Adası’ndaki Gündoğdu Köyü’nün balıkçılığı, doğal güzellikleri tanıtılmakta, deniz kirliliği sonucu yaşanan değişimler ve balığın azalması hakkında bilgiler verilmekte, Kefal balığı, Vatoz, Anamel balığı incelenmektedir.”[6] Bunun yanı sıra Gündoğdulu denizci ailelerin çektirmelerle yapmış oldukları deniz ticareti anlatılmakta, köyde bugün de ayakta olan ahşap yapılar gösterilmektedir. Gündoğdu köyünde okul olarak kullanıldığı anlatıla gelen üst katı ahşap binanın görüntüsü dikkat çekmektedir. Bugün ne yazık ki bu binanın sadece yığma taş kısmı ayakta kalabilmiştir. Köyün ulaşımı anlatılırken Kaptan Ali-2 posta motorunun rutin Erdek seferi esnasında, Gündoğdu köyüne yanaşması ve her türlü ihtiyaç malzemesinin iskeleye sevki izlenmektedir.

8.Bölümde: “Marmara Adası’nda tarıma en elverişli toprak parçası olarak nitelenen Topağaç Köyü tanıtılmaktadır. Köyün tarihi, coğrafi özellikleri, balıkçılığı, ahşap tekne yapımı, kum midyesinin avlanması ve sualtı canlıları sualtı çekimleriyle anlatılmaktadır.”[7] Kum midyesi halk arasında cikcik olarak tabir edilmektedir. Özel bir kafesin deniz tabanında sürtülmesi yöntemiyle avlanır. Bölümde cikcik avı Siyah İnci-1 adlı tekneyle uygulamalı olarak anlatılmaktadır.

9.Bölümde: “Marmara Adası’ndaki Asmalı ve Saraylar Köyü’ndeki mermer işçiliği anlatılmakta ve sualtı çekimleri ile adaların derinliklerinde yaşayan sualtı canlıları Lipsos, İskorpit, Gümüş, Pavurya, Deniz Atı, Karagöz balıkları ile Halkalı Solucan ve Kum Kayası balığı ele alınmaktadır.”[8]

Sualtı Kameramanı Haluk Cecan dalış öncesi, Erdinç Tunç arşivi.

10 .Bölümde: Hayırsız Fener adası tanıtılmaktadır. Fener bekçilerinin kumanya ve ihtiyaçlarını adanın tepesinde yer alan fener evine ulaştırmak üzere yapılmış dekovil hattı dikkati çekmektedir. “Martılar, karabataklar, yunuslar görüntülenmekte ve Ekinlik, eski adıyla ‘Kutali’ adasında yer alan Aşıklar Çeşmesi, Eski Türk Mezarlığı ve eski yel değirmenleri tanıtılmaktadır.”[9] Günümüzde sadece duvarları kalan Ekinlik değirmenlerinden birinin o tarihte neredeyse tüm ahşap aksamı üzerinde gözlemlenebilmektedir. Rum Kız Okulu ve ‘Panagia’ kilisesinden geriye kalan duvarlar kameraya yansımaktadır. Ekinlik adasının plajları, İstanbul Teknik Üniversitesi Dalış Kulübü’nün düzenlediği dalış eğitimlerinde “dalgıçlar arası yardımlaşmayı ifade eden ‘Çimlenme’ konusu anlatılmakta ve Subye (Kalamar), Dil, Melanur, Horozbina, Deniz Tarağı, Çırçır, Lapin ve İspiroz balıkları tanıtılmaktadır.”[10]

11. Bölümde: “Avşa Adası, adanın eğlence hayatı, turizmi ve şarapçılığı ele alınmaktadır. İstanbul’a yakınlığı nedeniyle tercih edilmesi ve gelişmişliği hakkında bilgi verilmekte ve Avşa Türkeli Köyü’nde yapılan bağcılık, şarap fabrikası, Avşa feribotları, çarpık yapılaşma ve sualtı güzellikleri anlatılmaktadır.”[11] Avşa’ya uzun yıllar çalışan yolcu motorlarından ‘Gazep Kaptan’, ‘Bahri Reis’ ve ‘Ömer Kaptan’ın salkım saçak turistle dolu vaziyette Erdek’e doğru yola çıktığı anlar görülmeye değer doğrusu.

12. Bölümde: “Paşalimanı Adası ve adanın tarihçesi işlenmektedir.”[12] Paşalimanı’nın tarıma elverişli arazisi anlatılırken Fransızlar tarafından 1873 tarihinde inşa edilmiş, bugünse metruk bir halde olan Şarap Fabrikası tesisi anlatılmaktadır. Paşalimanı Adası’ndan tekrar Ana ada Marmara’ya dönen belgesel ekibi, Marmara’daki turizm çağını, yapmış olduğu radyo programları ve amatör balık avı seferleriyle başlatan İstanbul Radyosu ve eski Güreş Sporu spikeri Eşref Şefik Atabey’i[13] anmakta ve Aba Sahili’nde yer alan ikametgâhını göstermektedir. Marmara Adası’nın tanınmasına önayak olan bir diğer değerli isim Dekoratör Mazhar Resmor[14] da ‘Kamara Mevkii’nde kendi inşa ettirdiği evinin görüntüsü eşliğinde anılmaktadır. “Marmara Adaları’nda tarihsel süreçte balık üretimi, balık türlerinin azalması ve nedenleri hakkında bilgiler verilmekte, adadaki tuzlu balık konserveciliği anlatılmaktadır.”[15]

Kameraman Erdinç Tunç iş başında.

13. Bölümde: “Marmara Adaları’ndaki turizm, feribot turları, deniz otobüsleri ve deniz otobüslerinin teknolojileri hakkında bilgi verilmektedir.”[16] Günümüzde de İstanbul Bostancı ve Yenikapı kalkışlı Marmara-Avşa seferlerini icra eden Deniz Otobüsleri’nden ‘Hezarfen Çelebi’ gemisiyle adaya intikal edilmiştir. Marmara Adaları’nın Turizm Dönemi olarak nitelenen 1960-1990 yılları arasındaki muazzam değişim anlatılırken, Şehir Hatları İşletmesi’nin Kuruçeşme arabalı vapuru Marmara İskelesi’ne bordadan yanaşır ve yolcularını tahliye eder. Bugün yerinde yeller esen çınar ağaçlarının gölgesinde yaz aylarında dahi hırkayla oturan insanların gözlenmesi şimdilerde ağaçsız kalan gazinoların eski güzel günlerini mum yakıp aratıyor adeta.

Marmara Adaları’nda Belgeseli anlatılırken iki önemli isimden bahsetmek gerekir ki bunlardan ilki Marmara Adası ‘Mestanağa’ mevkiinde evi bulunan ve ebedi istirrahatgâhı da Marmara’da olan Orhan Tuncel’den başkası değildir. Diğeri ise sualtı belgeselciliğine ve fotoğrafçılığına adanmış yaşamıyla 2007 yılında kaybettiğimiz bu belgeselin de sualtı görüntü yönetmenliğini üstlenen ‘Haluk Cecan’dır.

“Eski Milli Eğitim Bakanlarından Prof. Bedrettin Tuncel’in oğlu olan Orhan Tuncel, 1940 yılında Ankara’da doğmuştu. Galatasaray Lisesi’nin Edebiyat Kolundan 1961 – 1962 döneminde mezun olmuş, Ankara Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümü’nü 1967 yılında bitirmişti. 1967-1969 döneminde askerlik görevini Yedek Subay olarak tamamlamıştı. 5 Haziran 1969 tarihinde çevirmen olarak TRT Genel Müdürlüğü Ankara Televizyonu Program Müdürlüğü’nde çalışmaya başlamıştı.  Film Bölümü Dublaj Yönetmenliği (Temmuz 1969-Kasım 1969). 15 adet Fransız sanat filminin Türkçeye uygulanıp seslendirilmesi Eylül-Aralık 1971 (Eğitim/Kültür Bölümü) tarihinde, Film Bölümü Dublaj Yönetmenliğini Aralık 1971-Nisan 1972 tarihleri arasında. Mayıs 1972-Ekim 1975 Tiyatro Bölümünde çeşitli programlarda yapımcılık ve yönetmen yardımcılığı, daha sonraki yıllarda sırasıyla Prodüksiyon Görevlisi, Yayın Araştırmacısı, Yardımcı Prodüktör ve Prodüktör kadrolarında görev yapmıştı.

Orhan Tuncel Marmara Adası’nda, Yıldız Önsay Evren arşivi.

Orhan Tuncel TRT’de çeşitli alanlarda çalışırken, geçen yıllarla birlikte kendisine uzmanlık dalı olarak belgeseli seçti ve bu alanda birçok ürün verdi. TRT İstanbul Televizyonu’nda (TRT 2) Yapımcı – Yönetmen olarak ve 5 Haziran 1999 tarihinde otuzuncu çalışma yılını tamamlamış olarak görev yapmaktaydı. 1999 yılında yaptığı başarılı sualtı belgesellerinden dolayı, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, Başarı Ödülleri, TV Belgesel Dalı Ödülü’ne layık görüldü. 2006 yılında İstanbul Televizyonundan emekli oldu. Yönetmenliğini yaptığı belgesel filmlerinden başlıcaları ise şunlardır;

Sünger, Trol, Boğaziçi’nde Zaman, Bir Meydanın 24 Saati, Küçük Karadenizli: Hamsi, Kasırlar, Bir Tutku (Maç Günü), Kıbrıs’taki Türk Eserleri, Atatürk’le Yolculuk, Boğaziçi ve Yalıları, Galata, Denizlerimizin Bilinmeyen Hayatı, Seyir Günlüğü, Marmara Adaları’nda, Sessiz Dünyada Gezintiler, Yelken Açan Guletler, Akdeniz’de Gezintiler , Derindeki İzler, Prensin Adası, Mavi Dünyadan Yeşil Adaya (Mavi Güney’den Yeşilada’ya), Anadolu Mavisi, Akdeniz Gezgini, Derindeki Sırlar, Akdenizli (Mavi Derinliğin Sırları).”[17]

Orhan ve Yavuz Tuncel Marmara Adası’nda bir motor gezisi, Yıldız (Önsay) Evren arşivi.

“Yönetmenliğini üstlendiği belgesellerden yine bazılarında Marmara Adası’na yer verilmişti. Bunlar; ‘Seyir Günlüğü’ ve ‘Derindeki İzler’ adlı belgeselleridir. 1988 yılı Nisan ayında yayınlanan ve on bölümden oluşan ‘Seyir Günlüğü’ belgeselinin ilk iki bölümünde Marmara Adası’na rastlarız. “Birinci Bölüm: Batıklar, Boğazlar, Marmara ve Ege denizindeki su altı güzellikleri, Beykoz’daki midye kolonileri, Beykoz Dalyanı, Garipçe, Küçüksu, Heybeliada’da deniz kirlenmesi, Sivri Ada, Sedef Adası, İstanbul – Marmara Adası rotası ve vatos ile kırlangıç balıkları, denizatı ve amforalar anlatılmaktadır. İkinci Bölümde: Marmara Adası, karides algarnası, su altı TV alıcısı, siyah mercan, derin sulardaki denizyıldızı, deniz kestanesi, gece dalışları, Bandırma Körfezi’nde deniz kirliliği, Bandırma-Erdek rotası ile lapin balıkları ve pavurya anlatılmaktadır.

Çekimleri 1994 yılında tamamlanan ‘Derindeki İzler’ belgeseli ise yirmi bölümden oluşmaktadır. Büyülü bir dünya olan deniz ve derinlerde gizlenmiş sayısız güzellik ve sırlarıyla birlikte karanlıklara gömülmüş birçok batık anlatılmaktadır. Çekimleri Marmara Adası, Akdeniz ve Ege kıyılarında gerçekleştirilen bu belgeselde; pek çok batık ve deniz canlısının yanı sıra, sualtı arkeolojisini ilgilendiren konular ile ülkemizin kıyı boylarını süsleyen tarihi ve arkeolojik değere sahip yapı ve kalıntılar da işlenmektedir. Birinci Bölümde: Marmara Adası Çınarlı Köyü tanıtılmakta ve öğretim görevlisi Nergis Günsenin’in yönetiminde yapılan sualtı çalışmalarında 23-34 metrelerde yatan antik batıklar için ilk araştırma dalışları anlatılmaktadır. İkinci Bölümde ise Marmara Adası Çınarlı köyünde usta Dalgıç Erdoğdu Ertaş’ın rehberliğinde sürdürülen dalışlara yer verilmekte ve dalışlarda bulunan batıklar, amforalar ve mercanlar hakkında bilgiler verilmektedir.”[18]

Yakın akrabası AP Aydın Senatörü Av. Saim Sarıgöllü sayesinde Marmara Adası’yla 1960’lı yılların başında tanışan sürekli basın kartı sahibi Orhan Tuncel, kısa süre devam eden rahatsızlığının ardından 24 Ocak 2010 tarihinde hayatını kaybetmiş, en güzel belgesellerini çektiği Marmara Adası’nda çok genç yaşta dalış yaparken kaybettikleri oğlu Yavuz Tuncel’in yanında toprağa verilmişti. Yavuz Tuncel vefatından kısa bir süre önce Marmara Adaları’nda Belgeselinde sualtı ışıkçısı olarak görev almıştı.

Türkiye’nin Cousteau’su olarak Nitelenen duayen sualtı belgeselcisi Haluk Cecan’ın televizyonlarda yayınlanan belgesellerine yetişen şanslı çocuklardan biriydim ben de. Programlarını izlerken derin maviliklerin büyüsüne kapılır, o ânlar hiç bitmesin isterdim. Sualtı zenginliklerini, batıkları keşfederken duyduğumuz merak ve heyecanla deniz tutkumuzun gelişmesinde Cecan’ın emek verdiği bu belgesellerin çok etkisi vardı şüphesiz.

“Haluk Cecan; 1946 yılında İstanbul’da doğmuştu. İlköğrenimini Kalamış İlkokulu’nda, ortaöğrenimini Işık Lisesi, yüksek öğrenimini ise İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’nde tamamlamıştı. İlk fotoğraf ve 8mm. film çalışmalarına 1958 yılında başlamış, ilk sualtı film çalışmasını 1964 yılında yapmıştı. Sualtı kamera kabinleri yapımına başlayarak 1975’e kadar devam etmiş, 1975’te İtalya’dan 8mm.’lik sualtı kamera kabini getirmişti. 1982 yılında İstanbul Balıkadamlar Kulübü 2. Başkanlığına seçilmişti. 1984 yılından itibaren video kameralara kabin imal etmeye başlamış, 1988’de TRT için ilk Türk sualtı belgeselinin çekimlerini gerçekleştirmişti. 1982 yılında ilk sualtı film ödülünü almış, 1990’dan itibaren de dünya ve uluslararası festivallerde onlarca ödül kazanmıştı. 1990 yılından itibaren ilk orta lise ve üniversitelerde, sualtı kulüplerinde, Lions kulüplerinde, çeşitli kuruluşlarda sualtı belgeselciliği konusunda konferans, panel ve film gösterimlerine katılmıştı. İTÜ Sualtı sporları Kulübü Film Fotoğraf bölümünü yönetmişti. Sualtı film fotoğraf eğitimi için öğrencilere konferans ve film gösterileri yapmıştı.
Türkiye’nin en iyi üniversitelerinde sualtı filmciliği ve belgeselcilik konularında çeşitli dönemlerde konferanslar vermiş ve belgesel film gösterileri yapmıştı.
1987 yılından itibaren çeşitli dergilerde sualtı filmciliği, fotoğrafçılığı ve belgeselcilik konularında makaleleri ve yazıları yayımlanmıştı. TRT1, TRT2, Show TV, Cine 5, TGRT, TV 8 gibi birçok televizyon kanalında belgeselleri yayınlanmıştı. Sualtı Fotoğraf Film Yarışması ve Denizcilik konularında onlarca panel ve etkinliğe Jüri Başkanı, Jüri Üyesi, Panelist ve Konuk olarak katılmıştı.

Balıkadam Haluk Cecan, Saadettin Aşkın arşivi

1988 yılından 2000 yılına kadar TRT için 7 belgesel çekmişti. 89 bölümden oluşan belgesellerde sualtı canlı hayatı, antik batıklar, doğa ve çevre problemleri ekrana aktarılmıştı. Özel kanallardan Cine 5 ve Show TV için 26 bölümlük ‘Mavi Sessizlik’, TGRT için yine 26 bölümlük ‘Mavi Derinliğin Sırları’ adlı belgeselleri çekmişti. 1990 yılında Fransa’da gerçekleştirilen Dünya Sualtı Filmleri Festivali’nde Mavi Derinliğin Dişleri adlı filmiyle İkincilik ödülü almasıyla birlikte Kaptan Cousteau tarafından Paris’teki özel toplantısına davet edilmiş, daha sonra da birçok kez Kaptan Cousteau’nun toplantılarına davet edilmişti. Ayrıca İspanya, İtalya, Fransa, Slovakya, Çek Cumhuriyeti ve Tunus’ta tertiplenen festivallerde 21 ödül kazanmıştı. Türkiye Sualtı Federasyonu Kültür kurul üyesi ve İTÜ Sualtı sporları Kulübü film ve fotoğraf bölümü sorumlusu olarak da birçok öğrenci yetiştirmişti. Duayen Sualtı belgeselcisi Haluk Cecan; 8 Şubat 2007 tarihinde, İstanbul’da tedavi gördüğü hastanede kansere yenik düşerek yaşamını yitirmişti.”[19]

Nisan 2021 tarihinde yaşanan müsilaj vakası tüm Marmara Denizi’ni kapsayan devasa bir çevresel kriz ile karşı karşıya olduğumuzu gösterdi. Biyoçeşitlilik açısından son derece zengin olan Marmara Denizi’nin, yıllardır etrafında büyüyen kentleşmenin ve sanayinin yarattığı atıklar nedeniyle hızla geri dönülemeyecek bir noktaya, tüm doğal varlıklarıyla tabiri caizse ölüme doğru sürüklenmekte olduğu anlaşıldı. Marmara Denizi’nin şekillendirdiği yaşam kültürleri ve doğal mirası ile ilgili çalışan sivil toplum kuruluşlarını, bilim insanlarını, kültür ve sanat aktörlerini bir araya getiren bir ağ kurarak, birbirinden kopuk çalışan paydaşların Marmara’nın korunması amacı etrafında ortaklaşması ve yeni katılımlarla büyüyerek koruma gündeminin güçlenmesi sağlanabilir. Adaları ve Boğazları ile Marmara Kültürleri Ağı Adalar Vakfı öncülüğünde bu hedefle yola çıktı. Diğer paydaşları ise Balıkesir ilinden: Avşa Otel, Motel, Apart ve Pansiyoncular Derneği, Marmara Adaları Kültür ve Dayanışma Derneği, Topağaç Güzelleştirme ve Dayanışma Derneği, Galimi Çınarlı Kırsal Kalkınma ve Turizm Derneği, Gündoğdu Köyünü Güzelleştirme İmar ve Kalkındırma Sosyal Dayanışmayı Sağlama Derneği,  Çanakkale’den de: Troya Çevre Derneği’dir.

Haluk Cecan ve nam-ı diğer Camoka Yalçın Uras Fethiye’de, Saatettin Aşkın arşivi.

Bu ağ ile, Marmara adaları ve boğazlarında sivil toplum kuruluşlarını bir araya getirerek kültürel ve sanatsal faaliyetlerle Marmara Denizi doğal ve kültürel değerlerinin karşı karşıya olduğu çevre krizi konusunda kamuoyunun bilgilendirilmesi hedefleniyor. Çevre ve yaşam hakları ihlali anlamına gelen bu kapsamlı tehdidin anlaşılması ve önlenmesi çabalarına bu ağ üzerinden katılacak kültür ve sanat aktörleri, çalışmalara yeni ve yaratıcı bir boyut kazandırarak, koruma çalışmalarını genişleteceği ön görülmektedir. Oluşturulacak ağ, insan haklarının bir parçası olan çevre hakkının da kültür ve sanat etkinlikleriyle dillendirilmesini ve sahiplenilmesini de sağlamayı hedefliyor. Marmara Denizi’nin karşı karşıya olduğu çevre krizi sadece doğal yaşamı ve biyolojik çeşitliliği değil aynı zamanda bu deniz havzasının ortaya çıkardığı çeşitli kültürel yaşam biçimlerini, toplulukları ve hafızalarını da tehdit ediyor. ‘Adaları ve Boğazları ile Marmara Kültürleri Ağı’ belgeleme, iletişim ve bilgilenme faaliyetleriyle bu doğal ve kültürel değerlerin neler olduğunu ve neden üzerlerine titrememiz gerektiğini de çeşitli etkinliklerle kamuoyuna aktarmayı amaçlıyor.

Buradan hareketle ardında büyük bir deniz kültürü mirası bırakan Haluk Cecan’ın ve Orhan Tuncel’in bilfiil alın teri dökerek uzun yıllar emek verdiği birbirinden kıymetli belgesellerin günümüz teknolojisiyle yeniden elden geçirilerek ‘Mavi Vatan’ ülküsünün kültürel alt yapısına da kazandırılmasını ve bu müthiş bilgi birikiminin gelecek kuşaklara aktarılması gerektiğini düşünüyorum. Bu vesileyle Marmara Adaları’nda belgesel ekibinden ebediyete intikal etmiş başta Orhan Tuncel, Haluk Cecan, Feridun Cırıkcı ve tayfaları Niyazi Gören’le İbrahim Pala’yı rahmetle anıyorum. Işıklar içinde olsunlar…

Kaynakça; Feridun Cırıkcı anlatımları, Orhan Tuncel anlatımları: Hayri Çölaşan arşivi, Yıldız (Önsay) Evren, Saadettin Aşkın ve Erdinç Tunç arşivleri. Geçmişten Geleceğe Belgeler Bilgiler 1968/2008 TRT Arşiv Dairesi Başkanlığı, N. Beyhan Karadağ Cilt: 1,2,3,4 www.halukcecan.com H. Can Yücel www.adalidergisi.com

Not: Belgesel fotoğrafları için Erdinç Tunç’a yürekten teşekkürler…

[1] İhtiyar Balıkçı Feridun Reis H. Can Yücel, Adalı Dergisi https://arsiv.adalidergisi.com/cms/2010-2019/2015/sayi-125-kasim-2015/makale/1071/ihtiyar-balikci-feridun-reis

[2] Geçmişten Geleceğe Belgeler… Bilgiler… 1968/2008 TRT Arşiv Dairesi Başkanlığı, N. Beyhan Karadağ

[3] Geçmişten Geleceğe Belgeler… Bilgiler… 1968/2008 TRT Arşiv Dairesi Başkanlığı, N. Beyhan Karadağ

[4] Geçmişten Geleceğe Belgeler… Bilgiler… 1968/2008 TRT Arşiv Dairesi Başkanlığı, N. Beyhan Karadağ

[5] Geçmişten Geleceğe Belgeler… Bilgiler… 1968/2008 TRT Arşiv Dairesi Başkanlığı, N. Beyhan Karadağ

[6] Geçmişten Geleceğe Belgeler… Bilgiler… 1968/2008 TRT Arşiv Dairesi Başkanlığı, N. Beyhan Karadağ

[7] Geçmişten Geleceğe Belgeler… Bilgiler… 1968/2008 TRT Arşiv Dairesi Başkanlığı, N. Beyhan Karadağ

[8] Geçmişten Geleceğe Belgeler… Bilgiler… 1968/2008 TRT Arşiv Dairesi Başkanlığı, N. Beyhan Karadağ

[9] Geçmişten Geleceğe Belgeler… Bilgiler… 1968/2008 TRT Arşiv Dairesi Başkanlığı, N. Beyhan Karadağ

[10] Geçmişten Geleceğe Belgeler… Bilgiler… 1968/2008 TRT Arşiv Dairesi Başkanlığı, N. Beyhan Karadağ

[11] Geçmişten Geleceğe Belgeler… Bilgiler… 1968/2008 TRT Arşiv Dairesi Başkanlığı, N. Beyhan Karadağ

[12] Geçmişten Geleceğe Belgeler… Bilgiler… 1968/2008 TRT Arşiv Dairesi Başkanlığı, N. Beyhan Karadağ

[13] Marmara Adası’nda Turizmin Mihenk Taşı Eşref Şefik Adalı Dergisi Sayı:181 Temmuz 2020 (bkz: https://arsiv.adalidergisi.com/cms/2020-2029/2020/sayi-181-temmuz-2020/makale/3072/marmara-adasi-nda-turizmin-mihenk-tasi-esref-sefik-atabey )

[14] Mazhar Resmor Adalı Dergisi, Sayı:132 Haziran 2016 https://arsiv.adalidergisi.com/cms/2010-2019/2016/sayi-132-haziran-2016/makale/1375/mazhar-resmor

[15] Geçmişten Geleceğe Belgeler… Bilgiler… 1968/2008 TRT Arşiv Dairesi Başkanlığı, N. Beyhan Karadağ

[16] Geçmişten Geleceğe Belgeler… Bilgiler… 1968/2008 TRT Arşiv Dairesi Başkanlığı, N. Beyhan Karadağ

[17] Orhan Tuncel anlatımları, Hayri Çölaşan arşivi.

[18] Geçmişten Geleceğe Belgeler… Bilgiler… 1968/2008 TRT Arşiv Dairesi Başkanlığı, N. Beyhan Karadağ

[19] www.halukcecan.com

Yayınlanma Tarihi: 05 Mart 2022  /  Son Güncellenme: 06 Mart 2022

Bu yazı hakkında yazarımıza ve editörlerimize iletmek istedikleriniz mi var?
Aşağıdaki formu kullanarak kendisine ulaşabilirsiniz.
(Bu formdaki bilgiler, yazarımız ve editörlerimizin mail adreslerine iletilecektir.)

KVKK Aydınlatma Metni ve Gizlilik Sözleşmesi

1. AMAÇ

Adalar Vakfı olarak; üyelerimiz, ziyaretçilerimiz, tedarikçilerimiz ve çalışanlarımız dahil gerçek kişilerin kişisel verilerinin Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ve insan haklarına ilişkin ülkemizin tarafı olduğu uluslararası sözleşmeler ile 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (“KVKK”) başta olmak üzere ilgili mevzuata uygun olarak işlenmesi ve verisi işlenen ilgili kişilerin haklarını etkin şekilde kullanmalarının sağlanması öncelikli tercihimizdir.

Bu nedenle, sayılanlarla sınırlı olmamak üzere; çalışanlarımızın, tedarikçilerimizin, müşterilerimizin, ziyaretçilerimizin, üyelerimizin, internet sitemizi ve mobil uygulamalarımızı ziyaret eden kullanıcılarımızın, kısacası faaliyetlerimiz sırasında edindiğimiz tüm kişisel verilere ilişkin verinin işlenmesi, saklanması, aktarılmasına ilişkin işlemleri Adalar Vakfı Kişisel Verilerin Korunması ve İşlenmesi Politikasına (“Politika”) göre gerçekleştiriyoruz.

Kişisel verilerin korunması ve kişisel verileri toplanan gerçek kişilerin temel hak ve hürriyetlerinin gözetilmesi kişisel verilerin işlenmesine ilişkin politikamızın temel prensibidir. Bu nedenle kişisel verinin işlendiği tüm faaliyetlerimizi, özel hayatın gizliliğinin korunması, haberleşmenin gizliliği, düşünce ve inanç özgürlüğü, etkili kanun yollarını kullanma haklarını gözeterek sürdürüyoruz.

Kişisel verilerin korunması için mevzuat ve güncel teknolojiye uygun şekilde ilgili verinin niteliğinin gerektirdiği tüm idari ve teknik koruma tedbirlerini alıyoruz.

İşbu Politika, ticari veya sosyal sorumluluk ve benzeri faaliyetlerimiz sırasında paylaşılan kişisel verilerin KVKK’da anılan ilkeler çerçevesinde işlenmesi, saklanması, aktarılması ve silinmesi ya da anonim hale getirilmesine dair izlediğimiz yöntemleri açıklamaktadır.

2. KAPSAM

Ziyaretçilerimiz, iş bağlantılarımız, iş ortaklarımız, çalışanlarımız, tedarikçilerimiz, üyelerimiz, üçüncü kişiler de dahil olmak üzere Vakıf tarafından işlenen tüm kişisel veriler bu Politika’nın kapsamındadır.

Politikamız, Vakıf’ın sahibi olduğu ya da Vakıf tarafından yönetilen, tüm kişisel verilerin işlenmesine yönelik faaliyetlerde uygulanmakta olup KVKK ve kişisel verilere ilişkin ilgili diğer mevzuat ve bu alandaki uluslararası standartlar gözetilerek ele alınmış ve hazırlanmıştır.

3. TANIM ve KISALTMALAR

Bu bölümde Politika’da geçen özel terim ve deyimler, kavramlar, kısaltmalar vb. kısaca açıklanmaktadır.

Vakıf: Adalar Vakfı.

Vakıf Projeleri veya Vakıf: Adalar Vakfı ve bağlı ortaklık, iştirak, Adalar Vakfı bünyesinde gerçekleştirilen tüm projeler ve iş ortaklıklarıdır.

Açık Rıza: Belirli bir konuya ilişkin, bilgilendirilmeye ve özgür iradeye dayanan, tereddüte yer bırakmayacak açıklıkta, sadece o işlemle sınırlı olarak verilen onay.

Anonim Hale Getirme: Kişisel verilerin, başka verilerle eşleştirilerek dahi hiçbir surette kimliği belirli veya belirlenebilir bir gerçek kişiye ilişkilendirilemeyecek hale getirilmesidir.

Çalışan: Vakıf Personeli.

Kişisel Veri Sahibi (İlgili Kişi): Kişisel verisi işlenen gerçek kişi.

Kişisel Veri: Kimliği belirli veya belirlenebilir gerçek kişiye ilişkin her türlü bilgi.

Özel Nitelikli Kişisel Veri: Kişilerin, ırkı, etnik kökeni, siyasi düşüncesi, felsefi inancı, dini, mezhebi, veya diğer inançları, kılık ve kıyafeti, dernek, vakıf yada sendika üyeliği, sağlığı, cinsel hayatı, ceza mahkumiyeti, ve güvenlik tedbirleriyle ilgili verileri ile biyometrik ve genetik verileri.

Kişisel Verilerin İşlenmesi: Kişisel verilerin tamamen veya kısmen otomatik olan ya da herhangi bir veri kayıt sisteminin parçası olmak kaydıyla otomatik olmayan yollarla elde edilmesi, kaydedilmesi, depolanması, saklanması, değiştirilmesi, yeniden düzenlenmesi, açıklanması, aktarılması, devralınması, elde edilebilir hale getirilmesi, sınıflandırılması ya da kullanılmasının engellenmesi gibi veriler üzerinde gerçekleştirilen her türlü işlem.

Veri İşleyen: Veri sorumlusunun verdiği yetkiye dayanarak veri sorumlusu adına kişisel verileri işleyen gerçek veya tüzel kişi.

Veri Sorumlusu: Kişisel verilerin işleme amaçlarını ve vasıtalarını belirleyen, veri kayıt sisteminin kurulmasında ve yönetilmesinden sorumlu gerçek veya tüzel kişi.

KVK Kurulu: Kişisel Verileri Koruma Kurulu.

KVK Kurumu: Kişisel Verileri Koruma Kurumu.

KVKK: 7 Nisan 2016 tarihli ve 29677 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kişisel Verilerin Korunması Kanunu.

Politika: Adalar Vakfı Kişisel Verilerin Korunması ve İşlenmesi Politikası.

AVUS (Adalar Vakfı Üyelik Sistemi): Vakıf ve Vakıf dijital platformları üyelik sistemi.

4. HUKUKİ YÜKÜMLÜLÜKLER

KVKK uyarınca veri sorumlusu olarak kişisel verilerin korunması ve işlenmesi kapsamında hukuki yükümlülükler aşağıda sıralanmıştır:

4.1. Aydınlatma yükümlülüğümüz

Veri sorumlusu olarak kişisel verileri toplarken;

Kişisel verilerinizin hangi amaçla işleneceği,

Kimliğimiz, varsa temsilcimizin kimliğine ilişkin bilgiler,

İşlenen kişisel verilerinizin kimlere ve hangi amaçla aktarılabileceği,

Verileri toplama yöntemimiz ve hukuki sebebi,

Kanundan doğan haklar,

hususlarında İlgili Kişi’yi aydınlatma yükümlülüğümüz bulunmaktadır.

Vakıf olarak kamuoyuna açık olan işbu Politika’mızın açık, anlaşılır, kolay erişebilir olmasına özen gösteriyoruz.

4.2. Veri güvenliğini sağlama yükümlülüğümüz

Veri sorumlusu olarak uhdemizde bulunan kişisel verilerin güvenliğini sağlamak için mevzuatta öngörülen idari ve teknik tedbirleri alıyoruz. Veri güvenliğine ilişkin yükümlülükler ve alınan tedbirler işbu Politika’nın 8. ve 9. bölümlerinde detaylandırılmaktadır.

5. KİŞİSEL VERİLERİN SINIFLANDIRILMASI

5.1. Kişisel veriler

Kişisel veriler; kimliği belirli veya belirlenebilir gerçek kişiye ilişkin her türlü bilgilerdir.

Kişisel verilerin koruması sadece gerçek kişiler ile ilgili olup tüzel kişilere ait, içerisinde gerçek kişiye ilişkin bilgi içermeyen bilgiler kişisel veri koruması dışında bırakılmıştır. Bu nedenle işbu Politika tüzel kişilere ait verilere uygulanmaz.

5.2. Özel nitelikli kişisel veriler

Kişilerin, ırkı, etnik kökeni, siyasi düşüncesi, felsefi inancı, dini, mezhebi veya diğer inançları ile kılık ve kıyafeti, dernek, vakıf yada sendika üyelikleri, sağlığı, cinsel hayatı, ceza mahkumiyeti, ve güvenlik tedbirleriyle ilgili verileri ile biyometrik ve genetik verileri özel nitelikli kişisel verilerdir.

6. KİŞİSEL VERİLERİN İŞLENMESİ

6.1. Kişisel verileri işleme ilkelerimiz

Kişisel veriler aşağıda yer alan ilkeler uyarınca işlenmektedir.

6.1.1. Hukuka ve dürüstlük kurallarına uygun işleme

Kişisel verileri dürüstlük kurallarına uygun, şeffaf ve aydınlatma yükümlülüğümüz çerçevesinde işliyoruz.

6.1.2. Kişisel verilerin doğru ve gerektiğinde güncel olmasını sağlama

İşlenen verilerin doğru ve güncel olmasını sağlamak için veri işleme prosedürlerimizde gerekli tedbirleri alırız. Kişisel Veri Sahibi’ne de verilerini güncellemesi ve var ise işlenen verilerindeki hataları düzeltmesi için bize başvurmasına olanak sunarız.

6.1.3. Belirli, açık ve meşru amaçlarla işleme

Vakıf olarak kişisel verileri kapsamı ve içeriği açıkça belirlenmiş, mevzuat ve ticari hayatın olağan akışı çerçevesinde faaliyetlerimizi sürdürmek için belirlenen meşru amaçlarımız dahilinde işliyoruz.

6.1.4. Kişisel verilerin işlendikleri amaçla bağlantılı, sınırlı ve ölçülü olması

Kişisel verileri açık ve kesin olarak belirlediğimiz amaçla bağlantılı, sınırlı ve ölçülü olarak işliyoruz.

İlgili olmayan veya işlenmesine ihtiyaç duyulmayan kişisel verilerin işlenmesinden kaçınıyoruz. Bu nedenle, yasal gereklilik olmadığı sürece özel nitelikte kişisel verileri işlememekte veya işlememiz gerektiğinde konuya ilişkin açık rıza alıyoruz.

6.1.5. Kanuni düzenlemeler tarafından öngörülen ve ticari meşru menfaatlerimiz süresince kişisel verilerin saklanması

Mevzuattaki bir çok düzenleme kişisel verilerin belirli bir süre saklanmasını zorunlu kılmaktadır. Bu nedenle, işlediğimiz kişisel verileri ilgili mevzuatta öngörülen veya kişisel verilerin işlenme amaçları için gerekli olan süre kadar saklıyoruz.

Mevzuatta öngörülen saklama süresinin sona ermesi veya işleme amacının ortadan kalkması durumunda kişisel verileri siliyor, yok ediyor veya anonim hale getiriyoruz. Saklama sürelerine ilişkin ilke ve prosedürlerimiz işbu Politika’nın 8.1. maddesinde detaylandırılmaktadır.

6.2. Kişisel verileri işleme amaçlarımız

Vakıf Projeleri olarak, kişisel verileri aşağıda sayılan amaçlar kapsamında işliyoruz:

Faaliyetlerimizi yürütmek,

Sözleşme kapsamında ve hizmet standartları çerçevesinde destek hizmeti sağlamak,

Üyelerimizin/ziyaretçilerimizin tercih ve ihtiyaçlarını tespit etmek ve verdiğimiz hizmetleri bu kapsamda şekillendirmek, güncellemek,

Yasal düzenlemelerin gerektirdiği veya zorunlu kıldığı şekilde, hukuki yükümlülüklerimizi yerine getirilmesini sağlamak,

Pazar araştırmaları ve istatistiksel çalışmalar yapabilmek,

Anket, yarışma, promosyon/ kanal geliştirme ve sponsorluklar,

İş başvurularını değerlendirmek,

Vakıf ile iş ilişkisinde bulanan kişiler ile irtibat sağlamak,

Pazarlama,

Uyumluluk yönetimi,

Satıcı / tedarikçi yönetimi,

Vakfın dijital platformlarında reklam satışı,

Yasal raporlama yapmak,

Faturalandırma,

AVUS’u yürütmek,

Sosyal ağlar aracılığıyla üyelik süreçlerini yönetmek,

Çağrı merkezi süreçlerini yönetmek,

Kurumsal iletişimi sağlamak,

Elektronik posta ile bülten göndermek ya da bildirimler de bulunmaktır.

6.3. Özel nitelikli kişisel verilerin işlenmesi

Özel nitelikli kişisel veriler kanunlarda öngörülen ve KVK Kurulu’nun öngördüğü idari ve teknik tedbirler alınarak ve açık rıza var ise, veya mevzuatın zorunlu kıldığı hallerde, tarafımızdan işlenir.

Sağlık ve cinsel hayata ilişkin özel nitelikli kişisel veriler, kamu sağlığının korunması, koruyucu hekimlik, tıbbi teşhis, tedavi ve bakım hizmetlerinin yürütülmesi, sağlık hizmetleri ile finansmanının planlanması ve yönetimi amacıyla, sır saklama yükümlülüğü altında bulunan kişiler veya yetkili kurum ve kuruluşlar tarafından işlenebilmekte olduğundan, tarafımızdan çalışanlarımızın verisi dışında işlenmez. Çalışanlarımıza ait bu tür veriler ise kanunlarda öngörülen kişilerce işlenebilir.

6.4. Çerezler üzerinden toplanan kişisel verilerin işlenmesi

Çerezleri, internet sayfalarımız veya mobil uygulamalarımızın işleyiş biçimini ve kullanımını geliştirmeye yönelik olarak kullanmakta ve dijital platformlarımızda geçirdiğiniz vakti daha verimli ve keyifli hale getirmeye çalışıyoruz. Bunlara ek olarak, internet sitelerimiz ve mobil uygulamalarımızda yaptığınız tercihleri hatırlamaya yönelik bazı çerezlerden yararlanmakta ve bu sayede size geliştirilmiş ve kişiselleştirilmiş bir deneyim sağlıyoruz.

Dijital platformlarımızda yer alan çerezler üzerinden kişisel verilerinizi toplayabilir, topladığımız verileri işleyebilir, aktarabilir ve saklayabiliriz.

Kullandığımız çerezlere ilişkin detaylı bilgiye “Vakıf Projeleri Gizlilik Politikası” ndan ulaşabilirsiniz.

6.5. İnsan kaynakları ve istihdam amaçlarıyla kişisel verilerin işlenmesi

Çalışan adayı olarak yapacağınız başvurular sürecinde bizlerle paylaştığınız özgeçmiş, diploma v.b. sair evrakta yer alan kişisel verilerinizi iş başvurusu değerlendirilmesi amacıyla işlemekte, saklamakta ve aktarmaktayız. Çalışan adayı olarak paylaştığınız kişisel verilerin işlenmesi ,aktarılması ve saklanması işbu Politika kapsamındadır.

6.6. AVUS sistemi üzerinden sağlanan sair üyelikler kapsamında toplanan kişisel verilerin işlenmesi

AVUS sistemi üzerinden Vakıf dijital platformlarına üye olmak için ziyaretçiler;

İsim – soyisim,

Elektronik posta adresi,

bilgilerini bizimle paylaşarak sistemde üyelik oluştururlar.

AVUS üzerinden üyelik oluşturmayı tercih etmeyen ziyaretçilerimiz sayılanlarla sınırlı olmamak üzere Facebook, Google Plus gibi sosyal ağlar üzerinden de üyelik kayıtlarını oluşturabilirler. Üyelerimizin ve ziyaretçilerimizin bu sosyal ağlara ait kişisel verileri işleme ve gizlilik politikalarını incelemeleri tavsiye edilir, Vakıf sosyal medya üzerinden üyelik imkanını neden belirtmeksizin erişime kapatma, duraklatma veya kaldırma hakkına sahiptir.

AVUS üzerinden üyelik oluşturulan dijital platformların üyelik sistemleri birbirine bağlı olup, bu portallerden herhangi birine tek seferlik üye girişi ile erişim mümkündür.

Ayrıca oluşturulan üyelikler kapsamında, üyeler isteğe bağlı olarak doğum tarihi, cinsiyet ve şehir bilgilerini üye olurken paylaşabilirler.

Bu platform kapsamında kişisel verilerin silinmesi, yok edilmesi veya anonim hale getirilmesi işbu Politika’nın 8. maddesi kapsamındadır.

6.7. AVUS sisteminin kullanılmadığı platformlar üzerinden sağlanan sair üyelikler kapsamında toplanan kişisel verilerin işlenmesi

Oluşturulan üyelikler kapsamında, üyeler isteğe bağlı olarak doğum tarihi, cinsiyet, cep telefonu numarası ve şehir bilgilerini üye olurken paylaşabilirler.

Bu platform kapsamında kişisel verilerin silinmesi, yok edilmesi veya anonim hale getirilmesi işbu Politika’ nın 8. maddesi kapsamındadır.

6.8. adalidergisi.com kapsamında toplanan kişisel verilerin işlenmesi

adalidergisi.com Adalar Vakfı’na ait dijital yayın ve içerik sağlayan bir platformdur.

adalidergisi.com’de sunduğumuz hizmetler kapsamında ziyaretçilerimiz, işbu Politika’ nın 6.6. maddesi uyarınca üye olarak; isim ve soy isim bilgileri veya bir rumuz seçme suretiyle içeriklere ilişkin yorum paylaşabilmektedirler. Yapılan yorumlar kapsamında üyelerimiz/ziyaretçilerimiz tarafından paylaşılan bilgiler, kendi inisiyatiflerinde olup paylaşılan bilgilerin işbu Politika’nın 5.2. maddesi kapsamında özel nitelikli kişisel veri içermesi hali de dahil olmak üzere tüm kişisel verilerin üye/ ziyaretçi tarafından alenileştirilmiş olduğu kabul edilir. Söz konusu içerikler işbu Politika’nın 6.2. maddesinde yer alan işleme amaçlarımız kapsamında üyenin/ ziyaretçinin açık rızası olmadan işlenebilir.

adalidergisi.com’de ziyaretçi veya üyelerimizin görüntülemek istedikleri içerikler kapsamında Vakıf Projeleri’na ait internet sitelerine link verilebilir.

Bu platform kapsamında kişisel verilerin silinmesi, yok edilmesi veya anonim hale getirilmesi işbu Politika’nın 8. maddesi kapsamındadır.

7. KİŞİSEL VERİLERİN AKTARILMASI

7.1. Kişisel verilerin yurt içine aktarımı

Vakıf olarak, kişisel verilerin aktarılması konusunda KVKK’da öngörülen ve KVK Kurulu tarafından alınan karar ve düzenlemelere uygun bir şekilde hareket ediyoruz.

Mevzuatta yer alan istisnai haller saklı kalmak kaydıyla, kişisel veriler ve özel nitelikli veriler İlgili Kişi’nin açık rızası olmadan başka gerçek kişilere veya tüzel kişilere tarafımızdan aktarılmaz.

KVKK ve sair mevzuatın öngördüğü istisnai hallerde İlgili Kişi’nin açık rızası olmadan da veriler mevzuatta öngörülen şekilde ve sınırlarla bağlı olarak yetkili kılınan idari veya adli kurum veya kuruluşa aktarılabilir.

Ayrıca, mevzuatın öngördüğü istisnai haller ile;

Politika’nın 6.19. maddesinde açıklanan hallerde,

Özel nitelikli kişisel veriler hususunda Politika’nın 6.3. maddesinde sayılan hallerde,

KVK Kurul’unun ve ilgili mevzuatın öngördüğü tedbirlerin alınması ile birlikte İlgili Kişi’nin sağlığına ve cinsel hayatına ilişkin özel nitelikli kişisel veriler ise ancak kamu sağlığının korunması, koruyucu hekimlik, tıbbi teşhis, tedavi ve bakım hizmetlerinin yürütülmesi, sağlık hizmetleri ile finansmanının planlanması ve yönetimi amacıyla, sır saklama yükümlülüğü altında bulunan kişiler veya yetkili kurum ve kuruluşlara,

açık rıza aranmadan aktarılabilir.

7.2. Kişisel verilerin yurt dışına aktarımı

Kişisel verileri kural olarak İlgili Kişi’nin açık rızası olmadan yurt dışına aktarılmaz. Ancak işbu Politika’nın 6.3. ve 6.19. maddelerinde yer alan istisnai hallerinin birinin var olduğu durumlarda yurt dışında bulunan üçüncü kişilerin ancak:

KVK Kurulu’nun ilan ettiği yeterli korumanın olduğu ülkelerde bulunması;

Yeterli korumanın olmadığı ülkelerde yer alması halinde Türkiye’de ve söz konusu yabancı ülkedeki veri sorumlularının yeterli bir korumayı yazılı olarak taahhüt etmeleri ve KVK Kurulu’nun iznin bulunması;

hallerinde açık rıza olmadan kişisel veriler yurt dışında aktarılabilir.

7.2.1. Hizmetlerimizin sağlanması ve pazarlama faaliyetleri amaçlarıyla kişisel verilerin yurt dışına aktarılması

İnternet sitesinin ve dijital platformlarının geliştirilmesi, anket yapmak, ziyaretçi ve üyelerin tercihlerine göre ürün ve hizmet çeşitliliğinin arttırılması, kullanıcı deneyimini ölçümlemek gibi amaçlar ile yurt dışında yer alan hizmet sağlayıcılar ile çalışıyoruz. Kişisel verilerin işlenmesi ve korunması hususunda işbirliği yaptığı hizmet sağlayıcıların ilgili politikalarının incelenmesi tavsiye edilir.

7.3. Kişisel verilerin aktarıldığı kurum ve kuruluşlar

Kişisel veriler;

Tedarikçilerimize,

İş ortaklarımız ve iş bağlantılarımıza,

Hukuken yetkili kamu kurum ve kuruluşlarına,

Hukuken yetkili özel hukuk kişilerine,

Hissedarlarımıza,

yukarıda açıklanan ilke ve kurallara göre aktarılabilir.

7.4. Kişisel verilerin hukuka uygun olarak aktarılmasına ilişkin aldığımız tedbirler

7.4.1. Teknik tedbirler

Kişisel verileri korumak için sayılanlarla sınırlı olmamak üzere;

Kişisel verilerin mevzuata uygun olarak işlenmesi ve saklanması için Vakıf içi teknik organizasyonu yapmakta,

Kişisel verilerinizin saklanacağı veri tabanlarının güvenliğini sağlamak için teknik altyapıyı oluşturmakta,

Oluşturulan teknik alt yapının süreçlerini takip etmekte ve denetimlerini yapmakta,

Aldığımız teknik tedbirlerin ve denetim süreçlerinin raporlanmasına ilişkin prosedürleri belirlemekte,

Teknik tedbirleri periyodik olarak güncellemekte ve yenilemekte,

Riskli durumlar yeniden incelenerek gerekli teknolojik çözümler üretilmekte,

Virüs koruma sistemleri, güvenlik duvarı ve benzeri yazılımsal veya donanımsal güvenlik ürünleri kullanmakta ve teknolojik gelişmelere uygun güvenlik sistemleri kurmaktayız,

Teknik konularda uzman çalışanlar istihdam etmekteyiz.

7.4.2. İdari tedbirler

Kişisel verilerinizi korumak için sayılanlarla sınırlı olmamak üzere;

Vakıfimiz içerisindeki Vakıf ve iştirak çalışanları da dahil olmak üzere kişisel verilere erişim politika ve prosedürleri oluşturmakta,

Çalışanlarımızı kişisel verilerin hukuka uygun bir şekilde korunması ve işlenmesine ilişkin bilgilendirmekte ve eğitmekte,

Çalışanlarımız ile yaptığımız sözleşmelerde ve/veya oluşturduğumuz Politikalarda, Vakıf Çalışanlarımız tarafından kişisel verilerin hukuka aykırı olarak işlenmesi durumlarında alınacak tedbirleri kayıt altına almakta,

Birlikte çalıştığımız veri işleyenler veya veri işleyenlerin ortaklarının kişisel verilerin işlenmesi faaliyetlerini denetlemekteyiz.

8. KİŞİSEL VERİLERİN SAKLANMASI

8.1. Kişisel verilerin ilgili mevzuatta öngörülen veya işlendikleri amaç için gerekli olan süre kadar saklanması

Kişisel verileri mevzuatta öngörülen saklama süreleri saklı kalmak kaydıyla, kişisel verilerin işleme amacının gerektirdiği süre boyunca saklıyoruz.

Kişisel verileri birden fazla amaç ile işlediğimiz hallerde, verinin işleme amaçlarının ortadan kalkması veya İlgili Kişi’nin talebi üzerine verilerin silinmesine mevzuatta bir engel olmaması durumunda veriler silinir, yok edilir veya anonimleştirilerek saklanır. Yok etme, silme veya anonimleştirme hususlarında mevzuat hükümleri ve KVK Kurul kararlarına uyulur.

8.2. Kişisel verilerin saklanmasına ilişkin aldığımız tedbirler

8.2.1. Teknik tedbirler

Kişisel verilerin silinmesi, yok edilmesi ve anonimleştirilmesi için teknik alt yapılar ve bunlara ilişkin denetim mekanizmaları oluşturmakta,

Kişisel verilerin güvenli şekilde saklanması için gerekli tedbirleri almakta,

Teknik uzmanlığı olan çalışanlar istihdam etmekte,

Oluşabilecek risklere karşı iş sürekliliği ve acil durum planları oluşturup bunların uygulanmasına ilişkin sistemler geliştirmekte,

Kişisel verilerin saklama alanlarına ilişkin teknolojik gelişmeler uyarınca güvenlik sistemleri kurmaktayız.

8.2.2. İdari tedbirler

Kişisel verilerin saklanması ile ilgili teknik ve idari riskler hakkında çalışanlarımızı bilgilendirerek farkındalık yaratmakta,

Kişisel verilerin saklanması için üçüncü kişilerle işbirliği yapılması durumunda kişisel verilerin aktarıldığı kurumlar ile yapılan sözleşmelere; kişisel verilerin aktarıldığı kişilerin, aktarılan kişisel verilerin korunması ve güvenli saklanması amacıyla gerekli güvenlik tedbirlerinin alınmasına ilişkin hükümlere yer vermekteyiz.

9. KİŞİSEL VERİLERİN GÜVENLİĞİ

9.1. Kişisel verilerin güvenliğine ilişkin yükümlülüklerimiz

Kişisel verilerin;

Hukuka aykırı işlenmesini önlemek,

Hukuka aykırı erişimini önlemek,

Hukuka uygun olarak saklanmasını sağlamak,

için teknolojik olanaklar ve uygulama maliyetlerine göre idari ve teknik tedbirler alıyoruz.

9.2. Kişisel verilerin hukuka aykırı işlenmesini önlemek için aldığımız tedbirler

Vakfımız içerisinde gerekli denetimleri yapmakta ve yaptırmakta,

Çalışanlarımızı kişisel verilerin hukuka uygun olarak işlenmesi hakkında eğitmekte ve bilgilendirmekte,

Vakfımızın yürüttüğü faaliyetler detaylı olarak tüm iş birimleri özelinde değerlendirilmekte, söz konusu değerlendirme sonucunda ilgili birimlerin gerçekleştirdiği ticari faaliyetler özelinde kişisel verileri işlemekte,

Kişisel verilerin işlenmesi amacıyla üçüncü kişilerle işbirliği yapıldığı hallerde kişisel verileri işleyen Vakıflar ile yapılan sözleşmelerde; kişisel verileri işleyen kişilerin gerekli güvenlik tedbirlerinin almasına ilişkin hükümlere yer vermekte,

Kişisel verilerin hukuka aykırı olarak ifşa edilmesi veya veri sızıntısı olması halinde KVK Kurul’una durumu bildirerek bu hususta mevzuat tarafından öngörülen incelemeleri yapmakta ve tedbirleri almaktayız.

9.2.1. Kişisel verilere hukuka aykırı erişimi engellemek için alınan teknik ve idari tedbirler

Kişisel verilerin hukuka aykırı erişimini engellemek için;

Teknik uzmanlığı olan çalışanlar istihdam etmekte,

Teknik tedbirleri periyodik olarak güncellemekte ve yenilemekte,

Vakıfımız içerisinde erişim yetkilendirme prosedürleri oluşturmakta,

Aldığımız teknik tedbirlerin ve denetim süreçlerinin raporlanmasına ilişkin prosedürleri belirlemekte,

Vakıfımız içerisinde kullanılmakta olan veri kayıt sistemlerini mevzuata uygun şekilde oluşturmakta ve periyodik olarak denetimlerini yapmakta,

Oluşabilecek risklere karşı acil yardım planları oluşturup bunların uygulanmasına ilişkin sistemler geliştirmekte,

Çalışanlarımızı kişisel verilere erişim, yetkilendirme hususlarında eğitmekte ve bilgilendirmekte,

Kişisel verilerin işlenmesi, saklanması gibi faaliyetler amacıyla üçüncü kişilerle işbirliği yapıldığı hallerde kişisel verilere erişim sağlayan Vakıfler ile yapılan sözleşmelerde; kişisel verilere erişim sağlayan kişilerin gerekli güvenlik tedbirlerinin alınmasına ilişkin hükümlere yer vermekte,

Kişisel verilere hukuka aykırı erişimi engellemeyi sağlamak üzere teknolojik gelişmeler dahilinde güvenlik sistemleri kurmaktayız.

9.2.2. Kişisel verilerin hukuka aykırı ifşası durumunda aldığımız tedbirler

Kişisel verilerin hukuka aykırı ifşasının engellenmesine yönelik idari ve teknik tedbirler alıyor ve ilgili prosedürlerimize uygun şekilde bunları güncelliyoruz. Kişisel verilerin yetkisiz olarak ifşa edildiğinin tespit edilmesi halinde bu durumu İlgili Kişi’ye ve KVK Kurul’una bildirmek için sistem ve alt yapılar oluşturuyoruz.

Alınan tüm idari ve teknik tedbirlere rağmen hukuka aykırı bir ifşa gerçekleşmesi durumunda KVK Kurulu tarafından gerek görülmesi halinde, bu durum, KVK Kurulu’nun internet sitesinde veya başka bir yöntemle ilan edilebilecektir.

10. KİŞİSEL VERİ SAHİBİNİN HAKLARI

Aydınlatma yükümlülüğümüz kapsamında Kişisel Veri Sahibi’ni bilgilendirmekte ve bu bilgilendirmeye ilişkin sistem ve alt yapılar kuruyoruz. Kişisel Veri Sahibi’nin kişisel verilerinize ilişkin haklarını kullanması için gerekli olan teknik ve idari düzenlemeleri yapıyoruz.

Kişisel Veri Sahibi kişisel verileri üzerinde;

Kişisel verilerin işlenip işlenmediğini öğrenme,

Kişisel veriler işlenmişse buna ilişkin bilgi talep etme,

Kişisel verilerin işlenme amacını ve bunların amacına uygun kullanılıp kullanılmadığını öğrenme,

Yurt içinde veya yurt dışında kişisel verilerin aktarıldığı üçüncü kişileri bilme,

Kişisel verilerin eksik veya yanlış işlenmiş olması halinde bunların düzeltilmesini isteme,

Kişisel verilerin işlenmesini gerektiren sebeplerin ortadan kalkması halinde kişisel verilerin silinmesini veya yok edilmesini isteme,

Yukarıda bahsedilen düzeltme, silme veya yok etme işlemlerinin, kişisel verilerin aktarıldığı üçüncü kişilere bildirilmesini isteme,

İşlenen verilerin münhasıran otomatik sistemler vasıtasıyla analiz edilmesi suretiyle aleyhe bir sonuç ortaya çıkmasına itiraz etme,

Kişisel verilerin kanuna aykırı olarak işlenmesi sebebiyle zarara uğraması halinde zararın giderilmesini talep etme,

haklarına sahiptir.

10.1. Kişisel verilere ilişkin hakların kullanılması

Kişisel Veri Sahibi, Kişisel verileri ile ilgili talebini KVK Kurul’u tarafından ayrı bir yöntem belirlenmesi halinde bu yöntem ile veya Adalar Vakfı Büyükada, Yılmaztürk Cad. No: 177/1 Adalar / İstanbul adresine yazılı ve ıslak imzalı olarak gönderebilecektir.

Kişisel Veri Sahibi yukarıda belirtilen hakları kullanmak için yapacağı ve kullanmayı talep ettiği hakka ilişkin açıklamaların içeren başvuruda; talep edilen hususun açık ve anlaşılır olması, talep edilen konunun başvuranın şahsı ile ilgili olması veya başkası adına hareket ediliyor ise bu konuda özel olarak yetkili olması ve bu yetkinin belgelendirilmesi, ayrıca başvurunun kimlik ve adres bilgilerini içermesi ve başvuruya kimliğini tevsik edici belgelerin eklenmesi gerekmektedir.

Söz konusu talepler bireysel olarak yapılacak olup yetkisiz üçüncü kişilerin kişisel veriler ile ilgili yaptığı talepler değerlendirmeye alınmayacaktır.

10.2. Başvurunun değerlendirilmesi

10.2.1. Başvurunun cevaplandırılma süresi

Kişisel verilere ilişkin talepler, niteliğine göre en kısa sürede ve her halükarda en geç 30 (otuz) gün içinde ücretsiz olarak veya KVK Kurulu tarafından ücrete ilişkin yayınlanacak tarifedeki koşulların oluşması durumunda tarifedeki ücret mukabili sonuçlandırılır.

Başvuru sırasında veya başvuru değerlendirilirken ek bilgi ve belge talep edilmesi söz konusu olabilecektir.

10.2.2. Başvuruyu reddetme hakkımız

Kişisel veriler ile ilgili başvurular;

Kişisel verilerin resmi istatistik ile anonim hâle getirilmek suretiyle araştırma, planlama ve istatistik gibi amaçlarla işlenmesi,

Kişisel verilerin özel hayatın gizliliğini veya kişilik haklarını ihlal etmemek ya da suç teşkil etmemek kaydıyla, sanat, tarih, edebiyat veya bilimsel amaçlarla ya da ifade özgürlüğü kapsamında işlenmesi,

Kişisel Veri Sahibi tarafından alenileştiren kişisel verilerin işlenmesi,

Başvurunun haklı bir nedene dayanmaması,

Başvurunun ilgili mevzuata aykırı bir istem içermesi,

Başvuru usulüne uyulmaması,

hallerinde gerekçelendirilerek reddedilir.

10.3. Başvurunun değerlendirilme usulü

İşbu Politika’nın 11.2.1 maddesinde belirtilen cevaplandırma süresinin başlayabilmesi için yapılan taleplerin yazılı ve ıslak imzalı olarak ya da elektronik imzalı ve KEP üzerinden gönderilmesi veya KVK Kurulu’nun belirlediği diğer yöntemlerle başvuranın kimliğinin tevsik edici bilgi ve belgelerle göndermeniz gerekmektedir.

Talep kabul edilir ise ilgili işlem uygulanır ve yazılı veya elektronik ortamda bildirim yapılır. Talebin reddi halinde ise, gerekçesi açıklanarak yazılı veya elektronik ortamda başvuru sahibine bildirilir.

10.4. Kişisel Verileri Koruma Kurulu’na olan şikayet hakkı

Başvurunun reddedilmesi, verdiğimiz cevabı yetersiz bulunması veya süresinde cevap verilmemesi hallerinde; başvuru sahibinin cevabı öğrendiği tarihten itibaren 30 (otuz) gün ve her halde başvuru tarihinden itibaren 60 (altmış) gün içerisinde KVK Kurulu’na şikayette bulunma hakkı bulunmaktadır.

11. DOKÜMANIN YAYINLANMASI VE SAKLANMASI

İşbu Politika basılı kağıt ve elektronik ortamda olmak üzere iki farklı ortamda saklanır.

12. GÜNCELLEME PERİYODU

İşbu Politika en az yılda bir kez gözden geçirilir ve ihtiyaç halinde Dokümantasyon Yönetimi Prosedürü’nde belirlenen esaslar dahilinde güncellenir.

13. YÜRÜRLÜK

İşbu Politika Vakıf internet sitesinde yayınlanmasının ardından yürürlüğe girmiş kabul edilir.

14. YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILMASI

Yürürlükten kaldırılmasına karar verilmesi halinde, işbu Politika’nın ıslak imzalı eski nüshaları Bölüm Yöneticisi yazılı onayı ile Hukuk Birimi tarafından iptal edilerek (iptal kaşesi vurulurak veya iptal yazılarak) imzalanır ve 5 yıl süre ile Hukuk birimi tarafından saklanır

Çerezleri Yönetin!

Sitemizde sizlere daha iyi hizmet verebilmek, güvenlik ve sizi tanımak adına çerezler kullanmaktayız, detayları öğrenmek için buraya tıklayabilirsiniz.

Gizlilik Politikanızı ve KVKK Aydınlatma metnini okumak için buraya tıklayınız.

Eğer sitede gezinmeye devam edersiniz politikamızı onaylamış sayılacaksınız.