Paylaş
Tüm Sayılar      2024      Sayı 227 – Mayıs 2024      Heybeliada’da Bir Hafıza Çalışması: KARAKUTU@HEYBELİADA

Heybeliada’da Bir Hafıza Çalışması: KARAKUTU@HEYBELİADA

Prof. Dr.


Semtlerle Şehrin Hafıza Katmanları Atölye Dizisi: Adalar

2014 yılından beri düzenlediği hafıza çalışmaları programları ve hafıza yürüyüşleriyle, gençlerin insan hakları ve demokratik değerler konusunda duyarlılık kazanmasını hedefleyen Karakutu Derneği, Heybeliada’da bahar boyunca devam eden bir atölye dizisi düzenledi. İsmet İnönü Evi Müzesi’nin arka bahçesinde bulunan küçük bir kulübede gerçekleşen atölyelerde Adalar’ın çok katmanlı hafızasının farklı boyutlarını elen alan seminer ve yürüyüşlerin yanı sıra, yaratıcı drama, dışavurumcu sanat, fotoğrafa nakış gibi farklı metotlar içeren çalışmalar da yapıldı.

Karakutu Derneği Yönetim Kurulu Eş Başkanı Prof. Dr. Umut Azak’ın yürütücülüğünde gerçekleşen atölye serisinde, Adalar’ın hafıza mekânları üzerine nitelikli araştırmalar yapan akademisyenler, yazarlar, sanatçılar ile Heybeliada’nın farklı kuşaklardan sakinleri bir araya geldiler. Atölyelerde, Adalar’ın insanları, mekânları, florası, hayvanları, ekolojisi, ulusal ve ulusötesi siyasetle bağlantıları, geçmişi unutma/hatırlama biçimleri hakkında, yuvarlak masa formatındaki tartışmalarla veya ilgili mekânlara ziyaretler yoluyla bilgi ve deneyim alışverişi yapıldı.

Temmuz ayından itibaren aynı mekânda, farklı temalarla devam etmesi planlanan atölye dizisi ile ilgili kısa makaleler ve rotalar ilerleyen aylarda yayınlanmak üzere hazırlanıyor. 10 Mart’tan 5 Mayıs’a kadar gerçekleşen atölyelere katılan Heybeliadalılar’ın deneyimlerine dair izlenimleri şöyle:

Nuray Togay:  “Atölyelerin çoğuna katılmış biri olarak, Heybeliada’ya bakışımın pek çok yönden derinleştiğini söylemem gerekiyor; o kadar çok ve çeşitlilikte bilgi ve deneyim paylaşıldı ki… Bir mekânın hafıza katmanları arasında dolaşmak nedir, bir mekân tahmin ettiğimizden ne kadar çok katmana sahiptir, biz katılımcıların bunu çok iyi tecrübe ettiğini düşünüyorum. Hatta bu atölyeler aracılığıyla Heybeliada’nın mekânsal hafızasının içinde, yakın ve uzak tarihleri arasında yolculuklar yaptığımızı da düşünüyorum. Atölyelere konu olan mekânlar zaten buradaydı, konu olan olaylar zaten burada yaşanmıştı ve bizler zaten onların içinde ya da geçtiği yerlerde yaşıyorduk; kimisi sokağımızda, kimisi çarşıda, kimisi yolumuzun üzerinde, kimisi ormanda, kimisi kıyılarda olan… Sanırım önemli olan, bunların içinde bir gündelik hayat yaşamakla, gündelik hayatın dışına çıkıp bunlara dışarıdan bakabiliyor olmanın mekânla kurduğumuz ilişkiyi bir “farkındalık” seviyesine yükseltmesi ki, bence bu çok kıymetli.”

Asya Şenyüz: “Bu seminerler ve geziler bir süredir yaşadığım adayı başka bir gözle görmemi ve onu daha yakından tanımamı sağladı. Uzaktan bakıldığında doğa harikası turistik bir yer olarak görülen Heybeliada’nın derinlerine ve tarihine inildikçe ne kadar acılar ve mücadeleler yaşamış olduğunu gördüm. Özellikle Sanatoryum ve Ruhban Okulu gezileri beni çok etkiledi.”

Süreyya Çakır: “Atölye dizisi, Adalar’ın çok katmanlı tarihsel, kültürel belleğini  edebiyattan dramaya, inanç mekânlarından  şifa mekânlarına  uzanan bir çeşitlilik içinde ve farklı yöntemlerle keşfetmeye davet ediyordu. Atölyelerin gerçekleştirildiği, Türkiye’nin ve Ada’nın önemli hafıza mekânlarından biri olan İnönü Evi içindeki minik, sevimli, sakin toplantı mekânı da atölye çalışmalarının içeriği ve amacına çok uygundu.

Hem değişen Ada’nın farklı yüzlerine odaklanan atölyeler, hem de Ada’nın hafıza mekânlarına  uzmanlarla birlikte ve katman katman öyküler eşliğinde yapılan geziler,  Ada’yı keşfetmeyi mümkün kılan bir hafıza yolculuğu niteliği ile, sadece geçmişi değil, bugüne dair de düşünmeyi mümkün kılarak umut verdi.”

Semih Bilgen: “Hafta içinde çalışan insanların hafta sonlarını programlamaları kolay olmuyor. O nedenle bazı atölyelere çok isteseniz de katılamadığınız durumlar olabiliyor. Her koşulda gerçekten çok anlamlı ve etkileyici bir çalışma. Düzenleyen ve katkı verenlere çok içten teşekkürler.”

Meral Camcı: “Bu atölyelerle adayla yeniden tanıştığımı söyleyebilirim. Mekânlar binalar olmaktan çıktı. Adanın, insanların, hayvanların resmî tarih anlatısında karşımıza çıkması olanaksız anlatılarıyla hemhal oldum, onların izini sürdüm. Onları düşledim. Buna ağaçlar, otlar, orman ve adanın sapa yerlerindeki patikalar, yollar ve açıklıklar da katıldı. Rotalar oluştu. Varlığını bilmediğim bir iskele daha var artık zihnimde. Bir piyano… İsimler var, adanın sokaklarına isim olamamış ama hayat adamış adaya. Heybeli merkepleri var. Hayvanlarla insanların birlikte yaşadığı bir adayı, insan tahakkümü üzerinden anlatsa da bu fikriyatla yaşamış yazmış bir Hüseyin Rahmi var. Sonra bugün kendimde ve adada yaşamayı seçmiş, zorlamış, zorlamakta olan pek çok insanda gözlediğim o kaçma, sığınma ve inziva mefhumu ve adanın şifacılığı. Fatih Artvinli’nin sanatoryum için ‘o ruh, dokunmayın çarpar!’ dediği O ruh hala geziniyor adada. Ona sığınan, onda şifa bulanlarda. Bu ilk atölyeler dizisi bugüne değen geçmişin katmanlarını açmaya başladı ve daha açılacak katman çok.”

Ebru Kayaalp: Karakutu Derneği’nin düzenlediği Heybeliada’daki atölyelerin, adanın az bilinen tarihini ve kültürünü ortaya koyarak toplumsal hafıza oluşturmakta ve adanın kültürel mirasını koruyup yeni nesillere aktarmada kritik bir rol oynadığını düşünüyorum. Bu toplantılar sayesinde yıllardır önünden geçtiğim ama ne olduğunu bilmediğim tarihsel yapılar ve onlarla ilgili olaylar hakkında çok fazla bilgi edindim. Hem Heybeliada’ya, hem burada yaşamış olan insanlara, hayvanlara ve yapılara bakış açım değişti. Toplantıların devam etmesinin, Heybeliada’nın zengin kültürel dokusunun yaşatılması ve geliştirilmesi için çok önemli olduğunu düşünüyorum.

Amy Marie Sprangler: Karakutu Heybeliada Atölyeler dizisi için bir adalı olarak son derece müteşekkirim. Hem başka türlü yaşayamayacağım deneyimler yaşayıp bolca bilgi edindim, hem de diğer adalılarla tanışma ve kaynaşma fırsatı buldum. Atölyelerin devamının gelmesini diliyorum.

Armağan Saraç: Ait ve paydaş hissetmek, tanımak, akışa karışmak… Şehrin, coğrafyanın ve zamanın katmanlarına yaptığımız sürece kısa ancak anlamı derin bu yolculuk için katkıda bulunanlara teşekkür ediyorum.

Atölye dizisi yürütücüsü Umut Azak: 10 Mart’tan beri devam eden atölyelerde baharı birlikte karşılamak, adanın dünü ve bugünü üzerine birlikte düşünüp, birbirimizden öğrenerek yeni bağlar kurmak, atölye içeriklerinden yola çıkarak bambaşka hafıza yürüyüşü rotaları tasarlamak, her temasta yeni atölye fikirleri geliştirmek ve yaşadığım yer ve komşularımla ortak mekânlarımızın hikayeleri üzerinden ilişkilenmek benim için coşkulu ve heyecan verici bir deneyim oldu.  İsmet İnönü Vakfı’na, İsmet İnönü Evi Müzesi’nin kapılarını açarak tüm bunları yaşamamızı sağlayan bir meķân kazandırdığı için ne kadar teşekkür etsem az. Bahçedeki harika mekânın kısıtlı kapasitesi nedeniyle katılımcı sayımızı on beş ile sınırlı tutmak zorunda kalsak da, yaz aylarında açık havada daha geniş katılımlı etkinliklerde buluşabilmeyi umuyorum.


KARAKUTU @HEYBELİADA
Semtlerle Şehrin Hafıza Katmanları Atölye Dizisi – Adalar 1 Programı:

10 Mart, Pazar:
Damla Sandal & Nazım Hikmet Erkan – Hafızayı İşlemek: Fotoğrafa Nakış Atölyesi

16 Mart, Cumartesi:
Serenad Demirhan – Triandafilis Köşkü’nden Heybeliada Kütüphanesi’ne

17 Mart, Pazar:
Elçin Macar – Hafıza Mekânı olarak Heybeliada Ruhban Okulu

30 Mart, Pazar:
Ebru Cika  – Yaratıcı Drama Yoluyla Heybeliada’da Kuşaklar Arası Paylaşım

20 Nisan, Cumartesi:
Ömer Süvari – Adalar’da Kent ve Doğa Mücadelesi

21 Nisan, Pazar:
Fatih Artvinli – Heybeliada Sanatoryumu: Tarih, Hafıza ve Şifa

27 Nisan, Cumartesi:
Lerna Yanık & Fulya Hisarlıoğlu – Yassıada: Bir Dönüşümün Hikâyesi

28 Nisan, Pazar:
Fatih Altuğ – Sevda Peşinde’nin izinde Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın Adası

04 Mayıs, Cumartesi:
İpek Oskay – Söz ve Dilin Ötesindeki Hafıza: SesOl.org Ses Haritaları Platformu

05 Mayıs, Pazar:
Aylin Vartanyan Dilaver – Dışavurumcu Sanat Yoluyla Mekânla Buluşmak


Yayınlanma Tarihi: 10 Mayıs 2024  /  Son Güncellenme: 11 Mayıs 2024


Bu yazı hakkında yazarımıza ve editörlerimize iletmek istedikleriniz mi var?
Aşağıdaki formu kullanarak kendisine ulaşabilirsiniz.
(Bu formdaki bilgiler, yazarımız ve editörlerimizin mail adreslerine iletilecektir.)


Çerezleri Yönetin!

Sitemizde sizlere daha iyi hizmet verebilmek, güvenlik ve sizi tanımak adına çerezler kullanmaktayız, detayları öğrenmek için buraya tıklayabilirsiniz.

Gizlilik Politikanızı ve KVKK Aydınlatma metnini okumak için buraya tıklayınız.

Eğer sitede gezinmeye devam edersiniz politikamızı onaylamış sayılacaksınız.