Paylaş
Tüm Sayılar      2024      Sayı 233 – Kasım 2024      Adalar’ın Kültür Mirası Kayıt Altında

Adalar’ın Kültür Mirası Kayıt Altında


Adalar Müzesi, bildik müzelerden değil. Bir kent müzesi. İstanbul’un hâlâ tek kent müzesi. Çağdaş müzecilik anlayışının Türkiye ve İstanbul’daki en önemli temsilcilerinden. Müzenin bu tanımlamaları hakedecek çok özelliği var ama biz burada sadece birinden söz edeceğiz.

Müzenin açılma hazırlıkları başladığından bugüne kesintisiz devam eden bilgi ve doküman biriktirme, arşivleme, envanter oluşturma, araştırma ve yayınlama özelliğinden.

Yayınlamadan kastımız sadece klasik anlamda basılı yayınlar değil. İnternetin sonsuz imkanlarından en iyi şekilde yararlanma ve böylelikle açık kaynak oluşturmaktan söz ediyoruz. Herhangi bir bariyer koymadan, bir ücret talep etmeden isteyen herkesin yararlanabileceği açık bir kaynak haline getirmekten.

Müzeyi 2010 yılında açmıştık.

Müzenin internet sitesi de aynı yıl açıldı.

Site açıldığı günden itibaren bir açık kaynak oldu.

Sitede açık olarak paylaştığımız ilk veri tabanı, Adalılar idi. 2010 yılında müzenin ilk geçici sergilerinden biriydi Adalılar. Müzenin Çınar Açık Sergi alanında Temmuz 2010’da açılmıştı bu sergi. Sonra gelişti. Yeni sergiler, yeni Adalılar’ın yazılı, görüntülü, sesli bilgilerinin de siteye yüklenmesini beraberinde getirdi.

Müzenin kuruluş hazırlıkları sırasında başladığımız, sonra da devam ettiğimiz sözlü tarih çalışmaları da konuşmalar deşifre edilerek yine aynı tarihte siteye kondu.

2010 yılının en önemli çalışmalarından biri ise, hazırlıklarına henüz müze fikri yokken  2007 yılında başladığımız, taşınmaz kültür mirası envanteriydi. Adalar’ın tarihi önem taşıyan yaklaşık dört yüz elli yapısına dair bilgiler bir açık kaynak olarak, “Mimari Miras” başlığı altında siteye kondu.

Sadece Adalar’a dair yayınlanmış kitap ve tezlerden oluşan Adalar Kütüphanesi de 2012 yılında fiziki varlıklarıyla müzeye yerleştirildi, indeks ise siteye kondu.

Yapılan her yeni sergi, yayınlanan her yeni kitap bu çalışmaları zenginleştirdi. Ama kaynakları açık hale getirmek için kullandığımız veri tabanları ve programlar eskimekteydi. Teknolojinin ve onu besleyen uygulamaların hızına hem maddi ve hem de zamansal olarak yetişmemiz mümkün olmadı. Özellikle cep telefonları üzerinden erişim, arananı bulmayı sağlayacak program dili ve uygulamalar açısından biraz geride kaldık.

15. Yıla Girerken

Bu önemli eksiğimizi 2022 yılında başladığımız çalışmalarla gideriyoruz.

Yenilemeye Adalı dergisi ve Adalı Yayınları ile başlamıştık. Vakfın teknoloji ve elektrorik yayıncılık danışmanı sevgili Murat Kezli yolumuzu açmıştı. Devamı, şimdi “Adalar’ın Kültürel Mirası” başlığı ile bir araya getirdiğimiz ve ilk çıktılarına müzenin internet sitesinden link verdiğimiz çalışmalarla geldi.

Ne mi var bu genel başlık altında?

Taşınmaz Kültür Varlıkları

 

Adalar’ın Taşınmaz Kültür Varlıkları var. 2010 yılında Mimari Miras başlığı altında topladığımız taşınmaz varlıklar şimdi adalarmiras.com sitesinde erişime açıldı. Hem bilgisayarlar hem de cep telefonları üzerinden tümünü güncellediğimiz yaklaşık 900 taşınmazın resimlerine, kimlik bilgilerine, bu yapılarda yaşamış insanlara dair yazılı kaynaklara şu anda ulaşılabiliyor. Kınalıada’yı da yüklediğimizde yerleşimi olan tüm adaların önemli yapılarına ve bağlı olarak insanlarına ulaşma imkanı bulacağız. İnsanlar demişken, Taşınmaz Kültür Mirası ile Adalılar envanterini birbirleriyle konuşturmaktan da söz ediyoruz. Birbirlerine link vermekten. Sonsuz sayıda bilgi girişi yapılabilecek böylelikle ve anlık olarak da güncelleme imkanı bulabileceğiz. “İçerik her şey” diyoruz ya, içeriği oluşturanlar bizleriz. Biz Adalılarız. Ya da Adalar üzerine çalışma yapanlar. Yayınlanmış kitaplar, yayınlanmamış tezler, sözlü tarih çalışmaları, anılar… Ve bu konuda oldukça zenginiz. Bu araştırmaları yapanlara da müteşekkiriz. Eminiz ki, bastığımız yer kitap, açık kaynak haline getirdiğimiz her türlü bilgi, envanter, doküman, yeni yeni araştırmaları tetikleyecek, zenginleştirecek.

Adalılar

2010 yılında açtığımız Adalılar sayfası, 2024 yılında, müzede yapılan yeni düzenlemeyle güncel hale getirildi. İnternet sayfası da yenilendi. Adalar’ın Milli Sporcuları bu çalışmanın yenilenmiş ilk çıktısını oluşturuyor. https://adalarinmillisporculari.adalarmuzesi.org/

Şu anda Adalar Müzesi altında toplanan Adalılar envanterini ise kısa süre içinde, tıpkı Adalar’ın Milli Sporcuları başlığında olduğu gibi ayrı bir site haline getireceğiz. Elbette içeriğini istediğimiz noktaya taşıdığımızda. Şimdilik aşağıdaki link biriktirdiğimiz verilere ulaştırmak için değerlendirilebilir.https://adalilar.adalarmuzesi.org/adalilistesi

Osmanlı Arşivlerinde Adalar

Adalar Müzesi hazırlıkları sırasında girdiğimiz arşivlerin başında Başbakanlık Osmanlı Arşivleri bulunmaktaydı. BOA Arşivleri’ndeki dokümanların bir kısmını müze bölümlerinde kullandık. Kullanmaya da devam ediyoruz. Ama bu arşivlerdin hem biz Adalılar ve hem de Adalar üzerine çalışma yapanlar için çok önemli bir başvuru kaynağı olduğunu biliyoruz. Tamamı Osmanlıca olan ve sayısı binleri bulan bu dokümanların tamamını bugünkü dile çevirmek kolay iş değil. Yapsak da, tamamını açık kaynak olarak yayınlamak mümkün değil, çünkü şu anda Cumhurbaşkanlığı’na bağlı arşivler bunlar ve belgeyi edinmek için ödeme yapmak gerekiyor. Bu nedoenle biz, belgelerin özetini çıkardık ve bunu açık kaynağa dönüştürdük. Osmanlı Arşivleri’nde Prens Adaları başlığı altında topladığımız tüm bu bilgilere https://osmanlibelgeleri.adalarmuzesi.org/üzerinden ulaşmak mümkün.

Şu ana kadar yaklaşık iki bin başlıkta on bin sayfanın üzerindeki belgenin özeti çıkarıldı. BOA arşivlerindeki belgeler tamamlandı böylelikle. Sevgili Atıl Öder yaklaşık iki yıldır bu arşivi oluşturmak ve sunulabilir hale getirmek için çalışıyordu. Şimdi 18. yüzyıl Adaları’na ait en önemli yazılı kaynak olan Kadı Sicilleri’ne, yani mahkeme kayıtlarına yöneldik. 18. yüzyıl Ada yaşamı hakkında değerli bilgilere de böylelikle erişmiş olacağız. Sonra da sıra yabancı arşivlerde Adalar’a dair bilgi ve dokümanlara gelecek.

Basında Adalar

Adalı dergisi bir süredir gazetelerde Adalar’la ilgili bilgileri, küpürleri yayınlıyor. Cihan Yiğin koordinasyonuyla yürütülen bu çalışmanın çıktılarını dergide her sayı görebiliyoruz. Buçalışma kronolojik sırayla devam edecek. Ama asıl amaç, bunların tamamını bir arada, yine açık kaynak olarak erişilebilir hale getirmek. 1930’lu yılların başından itibaren tüm gazeteler bu kapsama giriyor. Ayrıca Adalar için önemli kaynak niteliğindeki azınlık gazetelerini de bu çalışmaya eklemeyi hedefliyoruz.
https://adalidergisi.com/author/cihan-yigin/

Adalar’da yayınlanmış periyodikler ve Adalı dergisi

Gazetelere ek olarak bugüne kadar Adalar’da yayınlanmış periyodik dergileri de erişime açmak istiyoruz. Buna Adalı dergisi ile başladık. Bilindiği üzere Adalı dergisi 22. yılına girdi. Adalar’ın en uzun ömürlü periyodiği diyebiliriz artık rahatlıkla. Derginin ilk beş yılı hariç tüm sayılarına şu anda erişim var. (https://adalidergisi.com/category/tum-sayilar/) İlk beş yılı da tamamladığımızda tüm sayı ve yazıları ulaşılabilir olacak. Ardından 1950’li yıllarda yayınlanmaya başlamış Pandispanya Adalar gibi periyodiklere sıra gelecek

Adalar Kütüphanesi

2023 yılında düzenlediğimiz Adalı Yazarlar, Adalar’ı Yazanlar etkinliği önemli bir yol açmıştı bizlere. Kitapları halen ulaşılabilir olan Adalı yazarların eserlerini bu vesileyle bir araya getirmiştik. Bu kitaplara artık Müze Kütüphanesi’nden erişmek mümkün. Hem erişmek ve hem de okumak üzere ödünç almak. https://adalidergisi.com/tum-sayilar/2024/temmuz-sayi-229/adalar-muzesi-kutuphanesi-hizmete-girdi/


Yayınlanma Tarihi: 11 Kasım 2024  /  Son Güncellenme: 11 Kasım 2024


Bu yazı hakkında yazarımıza ve editörlerimize iletmek istedikleriniz mi var?
Aşağıdaki formu kullanarak kendisine ulaşabilirsiniz.
(Bu formdaki bilgiler, yazarımız ve editörlerimizin mail adreslerine iletilecektir.)


Çerezleri Yönetin!

Sitemizde sizlere daha iyi hizmet verebilmek, güvenlik ve sizi tanımak adına çerezler kullanmaktayız, detayları öğrenmek için buraya tıklayabilirsiniz.

Gizlilik Politikanızı ve KVKK Aydınlatma metnini okumak için buraya tıklayınız.

Eğer sitede gezinmeye devam edersiniz politikamızı onaylamış sayılacaksınız.