Paylaş
Tüm Sayılar      2024      Sayı 229 – Temmuz 2024      Marmara Adası’nın Çiçekleri ve Yararlı Bitkileri

Marmara Adası’nın Çiçekleri ve Yararlı Bitkileri


Yaklaşık on yıldır Marmara Adası’nın yakın tarihine dair araştırmalar yaparak başta Adalı Dergisi olmak üzere çeşitli dergilerde makaleler yazıyorum. 2017 yılından beri de ada kültürünün ortak paydasında buluştuğumuz, Bozcaada’nın tek basılı yayın organına hayat veren dostum Mustafa Dermanlı ile birlikte adalar kültürü üzerine paylaşımlarda bulunuyor, ortak projelere imza atıyoruz. Bilginin kutsallığı ışığında kitaplara sığınıyoruz, çoğunlukla hızla geçip giden kısıtlı yaşam döngümüz içinde. Araştırmak, biriktirmek ve yazmak ikimiz için de vazgeçilmez tutkular. Mevzubahis ‘ada’ olunca da gerek hasletler, gerekse hassasiyetler ve farkındalıklar hep bu doğrultuda gelişiyor. Arşivimdeki ada ilgilerinin arasında en özel eserlerden biri de Bozcaada’nın Çiçekleri ve Yararlı Bitkileri adlı bilimsel çalışmadır. Mustafa, baskısı tükenmiş bu kitabın elinde kalan son nüshasını bana hediye etmişti birkaç yıl önce. Kitabın sayfalarını merakla karıştırırken adı ile müsemma ‘Bozca Ada’da ne kadar da çok çeşit ve rengârenk bitki olduğunu öğrenmiştim. İşte o an kaynak suları, tabiatı, yüksek tepeleri ile Karadeniz ve Akdeniz iklimlerinin etkisi altındaki Marmara Adası hakkında da niçin böyle bir yayın olmasın diye düşünerek doğrusu biraz da kıskanmıştım. Çok geçmeden Doç. Dr. Gizem Emre ile irtibat kurmuş; benzer bir çalışmayı ‘Marmara Adası’ için de yapmayı düşünmez misiniz? diye sormuş, aldığım cevapla da şaşkına dönmüştüm. Çünkü Marmara Adası’na 2009-2014 yıllarında geldiklerini, ancak yaptıkları bu bilimsel çalışmanın kitap haline dönüştürülmediğini paylaşmıştı…

Mazhar Tezan ağabeyin, tıpkı büyük dayısı Mazhar Resmor’un[1] Atatürk maskını[2] adaya kazandırmak için elini taşın altına koymuş olması gibi ada için kalıcı bir eser meydana getirmeyi düşlediğini ara sıra yaptığımız sohbetlerden biliyordum. Yeni yılın ilk günlerin de balıkçılık kitabı çalışmama gömülmüşken, adanın bitki çeşitliliği ve yenilebilir otlarına dair bir hafıza oluşturma isteğini benimle tekrar paylaşması, uzun zamandır çıkmasını arzuladığım kitabın belki de ilk kıvılcımıydı… Vakit kaybetmeden Doç. Dr. Gizem Emre ile konuyu etraflıca konuşmak üzere sözleşmiş, 13 adadan 13 yaşam öyküsünü sayfalarına taşıdığımız ‘Ada Rüzgârı-2’[3] kitabının ilk imza gününe davet etmiştim. Akabinde Mazhar ağabey ile yaptığımız üçlü buluşmada da; 2009-2014 yıllarında saha çalışması tamamlanan ‘Marmara Adası’nın Çiçekleri ve Yararlı Bitkileri’ adlı bilimsel çalışmayı güçlerimizi birleştirerek kitaplaştırmaya karar vermiştik. Adaya dair kalıcı ve özel bir eser kazandırmanın sevinciyle birlikte, saha çalışmalarına bilfiil emek verenler arasında genç yaşta amansız hastalıkla kaybettiğimiz Mehmet Namık Erbil ağabeyin de bulunması, Marmara’nın emektar eczacısı Necdet Akalın’ın da misafirperverliği ile anılacak olması bizleri ziyadesiyle mutlu ediyor. Bu vesileyle adaya kattıkları değerler için, Doç. Dr. Gizem Emre ve Prof. Dr. Ertan Tuzlacı’ya bir kez daha teşekkür ederiz.”

Yukarıda tırnak içindeki bölüm, Marmara Adası’nın Çiçekleri ve Yararlı Bitkileri ismini taşıyan kitabımızın sunuş kısmıdır. Kitabın tasarımı sürerken, Prof. Dr. Ertan Tuzlacı’nın 1970’li yıllarda Marmara Adası’nda çektiği otuza yakın fotoğrafın dialarını taratıp, mümkün mertebe araştırmanın yapıldığı yıllara ait görsellere sadık kalmaya çalıştık. Naçizane bahar aylarında ada dağlarında gezinirken bendeniz de çokça fotoğraf çektiğimden bir-iki güncel fotoğrafla da olsa katkıda bulunmak istedim. Günümüze kadar benzer bir eserin ada için yapılmamış olduğunu düşünürsek, kitap büyük bir eksikliği ortadan kaldırırken, gelecekte yapılacak benzer araştırmalara da kaynak olacağı için ayrıca çok kıymetli…

Can Yücel, Doç. Dr. Gizem Emre ve Mazhar Tezan

Geçtiğimiz 4-5 Mayıs tarihlerinde Doç. Dr. Gizem Emre’yle kitabı basmadan önce son bir kez daha adaya gitmek üzere sözleşmiştik. Misafirimizin iki gecelik konaklamasını Marmara’nın köklü işletmelerinden Mola Otel’in[4] sahibi Nadir Kır üstlenmişti. İki ay öncesinden programladığımız bu son ziyaret esnasında kaderin cilvesi midir bilinmez, gök gürültülü sağanak yağmurdan nasibimizi almış, saçak altına saklanan serçeler gibi çay bahçelerine sığınmıştık. Marmara’daki otlar ve otların kullanımlarını çok iyi bilen ve aile kökleri Girit mübadili olan Polat (Ak) ağabeyle yaklaşık üç saatlik çok verimli bir görüşme gerçekleştirmiştik. Ada’nın kültür elçisi olarak addettiğim Mustafa Erbil ve Halil Kırık Amca’nın tanıklıkları da eklenince daha bir zenginleşmişti saha çalışması. Ertesi gün ise şans yüzümüze gülmüş, gri ve yağışlı hava yerini masmavi bir gökyüzüne ve içimizi ısıtan Hıdırellez güneşine bırakmıştı. Fırsat bu fırsat deyip, gemimiz kalkıncaya kadar baharın tüm güzelliklerini yansıtan rengârenk tepelere çıkmış ve birkaç numune toplamıştık. Gizem Hanım adeta bir dedektif gibi çalışırken bizse Mazhar ağabeyle beraber anlattıklarına kulak kesilmiştik… Hep birlikte Gündoğdu sırtlarında taze adaçayı toplamış, benim için bugüne kadar sadece bir isimden ibaret çeşitli bitkileri yerinde gözlemlemiştik. İyi bir çalışma yapmanın iç huzuruyla İstanbul’a dönmüş, dia fotoğrafları da taratarak kitap içeriğini editörümüz ve yayıncımız Mustafa Dermanlı’ya teslim etmiştik. Bir aylık sıkı bir çalışmanın ardından da kitabımız Haziran sonu baskıya girdi.

Doç Dr. Gizem Emre ve Prof. Dr. Ertan Tuzlacı imzası taşıyan, Marmara Adası’nın Çiçekleri ve Yararlı Bitkileri adlı eser, 6 Temmuz 2024 tarihinden itibaren Marmara Adası İnci’nin Elleri[5] Seramik İşliği’nden ve Temmuz ayı içinde www.bozcaadadergisi.com adresinde satışa sunulacak. Okurunun bol olması dileklerimizle…


[1] https://arsiv.adalidergisi.com/cms/2010-2019/2016/sayi-132-haziran-2016/makale/1375/mazhar-resmor

[2] https://adalidergisi.com/tum-sayilar/2022/kasim-sayi-209/ilk-anit/

[3] https://adalidergisi.com/tum-sayilar/2023/mart-sayi-213/ada-ruzgari-2/

[4] https://arsiv.adalidergisi.com/cms/2010-2019/2017/sayi-145-temmuz-2017/makale/2025/karinca-nin-su-ictigi-ada

[5] https://arsiv.adalidergisi.com/cms/2010-2019/2017/sayi-144-haziran-2017/makale/1967/inci-nin-elleri


Yayınlanma Tarihi: 12 Temmuz 2024  /  Son Güncellenme: 15 Temmuz 2024


Bu yazı hakkında yazarımıza ve editörlerimize iletmek istedikleriniz mi var?
Aşağıdaki formu kullanarak kendisine ulaşabilirsiniz.
(Bu formdaki bilgiler, yazarımız ve editörlerimizin mail adreslerine iletilecektir.)


Çerezleri Yönetin!

Sitemizde sizlere daha iyi hizmet verebilmek, güvenlik ve sizi tanımak adına çerezler kullanmaktayız, detayları öğrenmek için buraya tıklayabilirsiniz.

Gizlilik Politikanızı ve KVKK Aydınlatma metnini okumak için buraya tıklayınız.

Eğer sitede gezinmeye devam edersiniz politikamızı onaylamış sayılacaksınız.