Paylaş
Tüm Sayılar      2024      Sayı 232 – Ekim 2024      Burgazada Halklarından: Yahudiler

Burgazada Halklarından: Yahudiler


Burgazada’nın yerlilerinden haklarında en az bilgi sahibi olunanlar Yahudiler. Çün ki cemaat son seneler haricinde çoğunlukla içe kapalı şekilde yaşadı. Hatta kendi mekanları dışında dolaşmadı: Havrası, Koloni, Roof, Deniz Klubü, Genç Eğitim Merkezi ve evler. Bunlar arasında gidip gelindi. Ama artık hem zaman değişti hem nesiller. Yeni nesil her yerde. Orta ve ileri yaştakiler de artık herkesin gittiği balıkçılara, kafelere, bizim dondurmacı Sinem’e gidip oturuyorlar. Diğer halklarla iç içe yaşıyorlar. Son İsrail-Filistin olaylarının etkisi bizim Burgaz’da pek değil hiç hissedilmiyor.

Bu cemaatin çok renkli ve köklü bir kültürü var. Bu ay sizlere bu çok renkli cemaatin yeme-içme adetlerinin küçük bir kısmından bahsedeceğim.

Geçenlerde Cuma günü bir Sefarad evine akşam yemeğine misafirliğe gittim. Öğleden sonrası için sözleşmiştik. Aile tarih meraklısı.

Bana aile hemen daha oturur oturmaz kireçle pişirdikleri incirli kaşık tatlısı ikram etti. Kışın da portakallısını yapıyorlarmış. Çok lezzetliydi zaten bir reçel delisiyimdir. En sevdiğimse turunç reçeli. Bunları anlatırken ‘A!.. Durun o halde n’olur, şarope blanko da deneyin, hocam!’ diyerek hemen koşup getirdiler. Nedir bu dedim. Meğer bizim şeker şurubuymuş. Osmanlı Yahudileri gibi aynı şekilde yapıyorlar: Şekerli suyu bembeyaz olana kadar çırpıyoruz. İstenen kıvama gelince içine badem veya ceviz koyuyoruz. Üstüne de Hindistan cevizi, damla sakızı ya da limon kabuğu ilave ettik mi tatlımız hazır. Şarope’den bir kaşık aldıktan sonra üstüne bir bardak su içmek gerekir. ‘Bugün yok ama bir dahaki sefere mutlaka reşas da tatmalısınız hocam!’ dediler. Daha önce denemiştim. Gerçekten hoş bir tadı var. Reşas içinde sirke bulunan bir kurabiyedir. Ters sekiz şeklindedir.

Sonra kahve içtik, yeni çıkan kitabım hakkında konuştuk. Osmanlı ve Osmanlı Yahudi tarihi hakkında sordular da sordular.

Kızları yakında doğum yapacak. Onun telaşı tüm aileyi sarmış sarmalamış durumda. Gelecek yazıda unutmazsam doğumla ilgili adetlerini de anlatırım, öğrendiğim kadarıyla.

Cuma akşamları biliyorsunuz Şabat yemeği vaktidir ve bu çok mühimdir. Evin kadınları Perşembe’den hazırlıklara başlar, alışveriş ve yemekleri tamamlarlar. Burgazada’da Koşer lokanta veya kasap olmadığı için alışverişin bir kısmını mecburen Büyükada’dan diğer kısmını da İstanbul’dan yapmışlar.

Müsait olan tüm aile bireyleri davetliydi. Oldukça kalabalıktık.

Sofrada en göze çarpan husus bence çok şık yemek takımları ve bembeyaz örtüydü. Masaya kutsal kiduş kadehi de konmuştu. İki bütün yani doğranmamış ekmek de sofrada yerini almıştı. Üstleri günün anlamına uygun işlemeli bir örtüyle kaplıydı. Şabat mumları evin hanımı tarafından uyandırıldı. Böylelikle tüm hazırlıklar bitmiş sayılıyordu. Ailenin en yaşlısı bey amca sofradaki her nimeti tek tek okudu, üfledi. Yemekte erikli balık, etli patlıcan sarma, son olarak da cevizli tatlı (travados) vardı. Yemek yenirken türlü türlü dualar yapıldı. Bence en dokunaklısı da ekmeğin tuza banılarak yapılanıydı.

Sonra fazla oturmadım. Müsaade isteyip eve döndüm. Zaten neredeyse tüm günümü orada geçirmiştim. Onların da iş yapmama günleri başlamıştı. Sahi söylemeyi unuttum: etliyle sütlü karışmadığı için etli patlıcan sarmaya yoğurt koymak imkansızdır!.. Sanırım bu karışım sağlığa da zararlı; İskender kebap sevenlere veya etin yanında milli içeceğimizi tüketenlere duyurulur.


Yayınlanma Tarihi: 08 Ekim 2024  /  Son Güncellenme: 08 Ekim 2024


Bu yazı hakkında yazarımıza ve editörlerimize iletmek istedikleriniz mi var?
Aşağıdaki formu kullanarak kendisine ulaşabilirsiniz.
(Bu formdaki bilgiler, yazarımız ve editörlerimizin mail adreslerine iletilecektir.)


Çerezleri Yönetin!

Sitemizde sizlere daha iyi hizmet verebilmek, güvenlik ve sizi tanımak adına çerezler kullanmaktayız, detayları öğrenmek için buraya tıklayabilirsiniz.

Gizlilik Politikanızı ve KVKK Aydınlatma metnini okumak için buraya tıklayınız.

Eğer sitede gezinmeye devam edersiniz politikamızı onaylamış sayılacaksınız.